Verhalen van verstilling: Ongemerkt is de hele klas om Hayets tafel komen staan

22 maart 2020

In haar verhalenbundel ‘En ik zag dat ze stilte nodig hadden’ werpt leerkracht Hilde Paulsen licht op telkens één leerling uit de klas van juf Sigrid. Elk kind verhoudt zich tot de klasdynamiek en heeft op een eigen manier behoefte aan verstilling en vertraging. Bas die niet langer de ‘badboy’ wil zijn. Milan die sinds kort weet dat zijn ouders gaan scheiden. Thomas, die verhult dat hij moeite met lezen heeft. Of neem Hayet, die zich zenuwachtig maakt over haar spreekbeurt.

Met haar schooltas in de ene hand en een grote plastic zak in de andere, loopt Hayet het lokaal in. Ze ziet sommige kinderen nieuwsgierig kijken, maar er wordt gelukkig niks gevraagd. Vandaag heeft Hayet haar hobbykring en ze is vreselijk nerveus. Hayet vindt een kring geven helemaal niet zo leuk. Ze is bang om fouten te maken, of dat ze haar tekst vergeet. Straks doet de PowerPointpresentatie het niet, of valt ze van haar kruk! Toen Hayet vorig jaar in de middenbouw zat, moest ze huilen tijdens haar kring. Dat gevoel is ze niet vergeten en daar heeft ze nu zo’n last van. 

Mama zegt dat ze het gewoon maar moet proberen. Dat wil Hayet ook wel, maar ze weet niet zo goed hoe. Ze had het de hele week al met Sigrid willen bespreken, maar ook dat had ze een beetje moeilijk gevonden. Ze kent Sigrid nog niet zolang. Ze vindt haar reuze aardig en lief, dat wel, maar ze is ook een beetje bang dat Sigrid haar niet begrijpt. Luna, die naast haar zit, heeft ze het wel verteld en die zei dat ze gewoon naar Sigrid moest gaan om erover te praten. Had ze dat advies nu maar opgevolgd, dan was die buikpijn vast niet zo heel erg geweest als nu. 

Smaragd in een plastic tas
De ochtend vliegt voorbij en daarmee komt Hayets kring ook dichterbij. Tijdens de pauze heeft ze geen hap door haar keel kunnen krijgen. Misschien mag ze wel naar huis van Sigrid, want ze voelt zich echt niet lekker. Het duurt niet lang of Sigrid heeft in de gaten dat het niet zo goed met Hayet gaat. Tijdens de tweede blokperiode van die ochtend, pakt Sigrid een krukje en gaat ze naast Hayet zitten. Hayet schaamt zich, want haar weekplan is nog leeg en ze heeft deze ochtend amper wat gedaan. Sigrid zegt daar helemaal niks over, maar probeert nieuwsgierig in de grote plastic tas te spieken. ‘Wat zit dáár allemaal voor moois in Hayet?’, vraagt Sigrid, terwijl ze de spullen op Hayets tafel aan de kant schuift. 

Hayet neemt de tas voorzichtig op schoot en pakt er iets uit. Het is een prachtige groene steen. Hayet legt hem op haar tafeltje. ‘Wat zit er nog meer in die tas?’ vraagt Sigrid terwijl ze met haar vinger over gladde steen strijkt. Dan haalt Hayet de hele tas leeg. Er liggen wel 10 verschillende stenen op haar tafeltje. Sigrid zucht diep: ’Wat zijn die prachtig, hoe kom je daaraan?’. Hayet pakt de groene steen. ‘Deze kreeg ik op vakantie van mijn vader, ’zegt ze zacht. ‘Weet je wat voor steen dat is?’ vraagt Sigrid aan Hayet. ‘Het is een smaragd,’ zegt ze. ‘Wat weet je daarvan?’ vraagt Sigrid nu. Hayet begint te vertellen: ‘Smaragd is een edelsteen. Het ontstaat uit magma en ander gesteente en het heeft altijd een groene kleur. Smaragd voelt glad en koud en als het geslepen is dan schittert het als een diamant.’ Sigrid knikt en wijst een andere steen aan. Hayet vertelt over iedere steen wat zij ervan weet en af en toe stelt Sigrid een vraag. 

Muisstil luisterend
Als ze bij de laatste steen zijn aangekomen, kijkt Hayet op. Ze heeft niet gemerkt dat de hele klas om haar tafelgroepje is gaan staan. Muisstil hebben ze een plekje ingenomen en naar Hayet geluisterd, niemand heeft haar gestoord en hebben ze haar de kans gegeven om te vertellen over haar hobby zonder dat ze dat in de gaten had! Hayet kleurt rood. ‘Wat een bijzondere verzameling stenen Hayet, ze zijn allemaal zo verschillend van elkaar.’ Sigrid pakt de tijgeroog en de rozenkwarts op. ‘Zie je dat deze steen heel anders is dan deze?’ vraagt ze, terwijl ze beiden stenen omhoog houdt. ‘Ze voelen anders aan en hebben een heel andere kleur en vorm en tóch zijn ze allebei prachtig en uniek. Jouw verzameling lijkt wel een beetje op onze klas,’ vindt Sigrid, ‘allemaal anders en verschillend, maar niemand is beter, leuker of mooier dan de rest.’ De klas knikt, ze snappen wel wat Sigrid wil zeggen. 

Dan kijkt Sigrid Hayet aan. ‘Oeps,’ zegt ze, ‘nu heb je eigenlijk alles uit je kring al verteld, omdat ik zo nieuwsgierig ben!’ Hayets ogen worden groot, Sigrid heeft gelijk! Alles wat ze wilde vertellen in haar kring heeft ze nu al verteld. ‘Dan is dit toch gewoon Hayets kring, Sigrid?’, merkt Luna op, ‘we hebben het allemaal gezien en gehoord, want ook wij zijn heel nieuwsgierig’. 

Sigrid knikt tevreden en dan barst er een applaus los voor Hayet. Ze wordt er verlegen van! Dan volgen er nog tips en tops, net zoals na een echte kring. De kinderen mogen zelfs de stenen vasthouden en eraan voelen en ze zijn er heel voorzichtig mee. Hayet vertelt ondertussen nog veel meer en de andere kinderen stellen heel veel vragen. Sigrid neemt ondertussen Luna even apart. 

‘Dat plannetje van ons heeft goed gewerkt hè?’ zegt Sigrid en Luna kijkt trots. ‘Wat goed van je dat je gisteren even naar mij bent toegekomen om over Hayet te vertellen. Je hebt echt als een oudste IJsvogel voor een jongste gezorgd.’ Ze geven elkaar nog even een high-five, voordat Luna terug huppelt naar de rest van de groep, met Hayet als stralend middelpunt. 

Hilde Paulsen

Dit verhaal is er een uit de bundel ‘En ik zag dat ze stilte nodig hadden’, waarmee Hilde afstudeerde aan de jenaplanopleiding. Haar afsluitende meesterstuk kreeg de onorthodoxe vorm van een verhalenbundel, met een verantwoording waarin ze onder andere uitgebreid refereert naar het NIVOZ-boek Pedagogische tact en de methode van anekdotisch schrijven en reflecteren daarin