Van vmbo tot vwo in één klas: zo brengt het Vox College scholieren samen
24 augustus 2020
Vwo’ers en vmbo’ers komen elkaar nog nauwelijks tegen op school. En dat terwijl het bevorderen van sociale cohesie een belangrijke taak van het onderwijs is, stelt Bas Huijbers. In 2016 startte deze onderwijspionier daarom samen met twee anderen het Vox College: een school waar kinderen van alle niveaus via projectonderwijs samenwerken. Dit artikel en deze video is van de hand van Rozemarijn Weyers van MaatschapWij en verscheen eerder op hun eigen website.
“Een school is een mini-samenleving,” vertelt Bas Huijbers, initiatiefnemer en docent maatschappijleer op het Vox College in Amsterdam. “Hier leren kinderen dat ze samen – ongeacht opleidingsniveau, uiterlijk of achtergrond – een maatschappij vormen. Als kinderen elkaar op school al niet meer tegenkomen, hoe moet dit dan in de samenleving?”
Segregatie versus heterogeniteit
Op de middelbare school worden kinderen met verschillende opleidingsniveaus steeds meer van elkaar gescheiden. In de afgelopen tien jaar daalde het aantal brede brugklassen van 70 naar 55 procent, terwijl het aantal categorale klassen (met maar één niveau) steeg van 30 naar 45 procent. De segregatie in het onderwijs neemt toe, waarschuwt de Onderwijsraad, en dat kan kloven in de maatschappij veroorzaken.
“Het bevorderen van sociale cohesie is een belangrijke taak van het onderwijs”
Het Vox College staat haaks op deze landelijke ontwikkeling. Hier zitten leerlingen van alle niveaus bij elkaar in de klas. Bas: “Bij ons bestaat een klas uit evenveel vmbo-kader, vmbo-tl, havo en vwo-leerlingen. Ze werken samen aan projecten waarbij ze altijd iets lezen, schrijven, maken, ontdekken en doen. Eerst kiezen ze voor taken waarvan ze weten dat ze er goed in zijn, maar gaandeweg realiseren ze zich dat ze veel van elkaar kunnen leren door nieuwe dingen uit te proberen.”
Projecten
Op het Vox College is bewust gekozen voor projectonderwijs, zodat ieders vaardigheden tot hun recht komen. Bas: “De nadruk in het onderwijs is steeds meer komen te liggen op cognitieve ontwikkeling. Het gevolg is dat kinderen die goed kunnen leren als slim gezien worden en kinderen die goed dingen kunnen maken als minder intelligent. Dat vind ik onzin. Onderwijs gaat over leren én maken. Het projectonderwijs leent zich daar perfect voor.”
“Op het Vox College komen ieders vaardigheden tot hun recht en leren de leerlingen van elkaar”
Van de 58 kerndoelen van het onderwijs – die bepalen wat kinderen op een bepaald moment moeten kennen en kunnen – ontwikkelen de docenten zelf (vakoverstijgende) projecten. Bijvoorbeeld over het menselijk lichaam, waarbij de leerlingen niet alleen over de anatomie en werking van het lichaam leren, maar ook zelf een onderdeel van het lichaam nabouwen met afvalmaterialen. En Engels leren? Dat doen de kinderen door met toeristen op de Dam in Amsterdam een gesprekje aan te knopen.
Dit soort projecten vragen wat van je als docent, vertelt Bas. “Je ontwikkelt niet alleen je eigen projecten, maar voert ook die van collega’s uit. Bovendien werk je veel samen en moet je leerlingen verschillend kunnen aansturen. Het is soms zwaar, maar je bent ook écht eigenaar van je eigen onderwijs.”
Zoektocht
Het Vox College is continu in beweging. Zo zoekt de school bijvoorbeeld naar alternatieve manieren van beoordelen. Bas: “Cijfers zijn weinig motiverend: als je vaak een laag cijfer haalt ga je waarschijnlijk niks meer met dat vak doen. Terwijl als je een hoog cijfer haalt je het idee krijgt dat je alles al kunt. Wij willen dat kinderen zich op hun eigen manier kunnen ontwikkelen. Maar hoe geef je dan hun vooruitgang weer? Daar hebben wij ook nog geen eenduidig antwoord op.”
“Samenwerken is ontzettend belangrijk. Alleen kun je het misschien sneller, maar zeker niet beter”
Bas ziet dat ook veel ouders op zoek zijn naar alternatieve vormen van onderwijs. Niet voor niets groeide het Vox College in vier jaar tijd uit van één klas en drie docenten tot een school met 200 leerlingen en meer dan 25 docenten. “Veel ouders staan achter de heterogene klassen en het projectonderwijs,” vertelt Bas. “Toch vinden sommigen het moeilijk om daarnaar te handelen. Het blijft spannend om iets nieuws uit te proberen.”
Toekomst
Het Vox College is niet voor elk kind de juiste school, stelt Bas. Net zoals dat klassikaal onderwijs niet bij alle leerlingen past. “Uiteindelijk hoop ik dat kinderen met plezier naar school gaan,” vertelt Bas. “Dat ze op die manier hun eigen leven kunnen vormgeven en ontdekken welke rol zij willen vervullen in de maatschappij. Zodat ze uiteindelijk hun steentje kunnen bijdragen.”
Reacties