Toetsexpert Rob Kickert: ‘Als je ouderwets toetst, zullen studenten ook ouderwets gedrag vertonen’

23 mei 2022

Het voorbije jaar heeft NIVOZ - samen met de Erasmus Universiteit Rotterdam - gewerkt aan de Educatieve Master Primair Onderwijs (EMPO) die in september 2022 van start gaat. Voor een positieve beoordeling door de NVAO, moest o.a. het toetsbeleid op orde zijn. Toetsexpert en onderzoeker Rob Kickert had hierin het voortouw. Dit is een aflevering uit de serie NIVOZ-partnerportretten, de mensen met wie we bij NIVOZ optrekken en spreken over de samenwerking. ‘Als je ouderwets toetst, zullen studenten ook ouderwets gedrag vertonen.’

‘Na mijn studie psychologie aan de Erasmus Universiteit ben ik blijven werken bij de afdeling Pedagogische en onderwijswetenschappen. Eind 2020 begon ik als zelfstandige, na mijn promotieonderzoek naar het bindend studieadvies (BSA). Directe aanleiding voor dat onderzoek was de nieuwe regel dat studenten aan de Erasmus in het eerste jaar al hun studiepunten moesten halen. Ik begon als voorstander van hoge eisen aan studenten, maar mijn interesse heeft zich gelukkig verbreed en ik maakte een hele ontwikkeling door. Mijn laatste hoofdstuk werd een theoretisch paper over de demotiverende werking van toetsing in het hoger onderwijs.’

‘NIVOZ leerde ik kennen via Jelle Ris, een goede vriend van me die er stage ging lopen. Toen ik hoorde over de EMPO heb ik contact opgenomen of ze al eens hadden nagedacht over toetsing. Want je kunt iets wel innovatief opzetten, maar als je ouderwets toetst, zullen studenten ook ouderwets gedrag vertonen. De toetsing is immers het beloningssysteem in je onderwijs. Begin 2021 belde Sabine Severiens op of ik het toetsbeleid voor de EMPO zou willen opschrijven. Ik werd bovendien ook medeverantwoordelijk voor de onderzoekslijn.’  

Ik werk officieel helemaal niet voor NIVOZ, maar het voelt toch wel een beetje als mijn organisatie.''

‘Ik werk officieel helemaal niet voor NIVOZ, maar het voelt toch wel een beetje als mijn organisatie. Ik heb met iedereen een fijne klik. De pedagogische visie vind ik prettig en ik leer er veel van. Ik vond die uitspraak van Luc Stevens op zijn onderwijsavond bijvoorbeeld inspirerend: ‘hoe kan een kind nou zwak zijn in zijn eigen ontwikkeling?’. Dat is echt een andere manier van kijken dan wat ik vanuit de psychologie heb meegekregen. Ik werd me bij NIVOZ steeds meer bewust dat ik lang in het rendementsdenken heb gezeten. Waar ik de toetsing in het hoger onderwijs eerst niet perfect vond, maar wel het beste wat we hebben, vind ik het nu echt niet oké.’

‘Het systeem dat we nu voor de EMPO hebben, past goed bij NIVOZ en bij mijn visie: we geven geen cijfers, maar alleen feedback gedurende het jaar. Aan het eind beslissen we of je de studiepunten krijgt, waarbij je ook beloond wordt voor de groei die je doormaakt. Ik heb voor de EMPO het toetsbeleid opgezet, maar mijn ideaalbeeld is dat we dit straks met z’n allen dragen en dat ik het los kan laten. Toetsing en onderwijs zijn ten onrechte gescheiden geraakt.’

Ik heb voor de EMPO het toetsbeleid opgezet, maar mijn ideaalbeeld is dat we dit straks met z’n allen dragen en dat ik het los kan laten. Toetsing en onderwijs zijn ten onrechte gescheiden geraakt.''

‘Ik woon al 18 jaar in Rotterdam. Ik heb een tijdje vlak naast de universiteit gewoond, waar je de skyline van de stad zag. Dat was mijn favoriete uitzicht. Nu woon ik langs de Rotte, een wielrengebied. Met Nickel (van der Vorm, red) heb ik ook al eens gewielrend, terwijl hij onderweg de NIVOZ geschiedenis uiteenzette. Mijn vriendin geeft les in Rotterdam Zuid. Het is pittiger lesgeven dan op een gemiddelde basisschool, omdat er zoveel gebeurt. Je hebt overzicht nodig en moet constant reflecteren. De nadruk op het pedagogische is altijd cruciaal, maar in die context nog belangrijker.’

‘De move van NIVOZ naar Rotterdam is volgens mij een verstandige en interessante, ook om nieuwe mensen te bereiken. Volgens mij moet je ook het gesprek aan blijven gaan met mensen die echt anders denken. Je moet het in de week leggen. Iedereen is grootgebracht in het klassieke toetssysteem, dus dat is ook voor iedereen de norm.  Ik heb zelf ook jaren nodig gehad om me bewust te worden van het systeem waar ik eigenlijk in zit en hoe dat mijn kader bepaalt.’