Terugblik op groep 3: 'Er bekruipt me een vaag gevoel van frustratie uit die tijd'

6 januari 2017

'Het was in 1971 dat ik voor het eerst naar De Grote School ging. Ik kan me herinneren dat ik het spannend vond. Nu zou het gaan gebeuren: leren lezen, schrijven en rekenen. Niet meer spelen, maar in keurige rijtjes in de schoolbanken zitten.' Kathelijne Schelfhout komt een oud schoolschrift tegen en denkt terug aan het meisje dat zij in groep 3 was. Het meisje dat steeds angstiger werd. Nu weet ze weer waarom.

Ik weet nog dat ik niet met mijn voeten bij de grond kon. Ik herinner me dat ik gretig was, ik wilde zoveel gaan leren. Boom, roos, vis, vuur, dat waren de eerste woordjes. Verder weet ik weinig concreets te herinneren, zelfs de juf ben ik vergeten. Wel bekruipt me een vaag gevoel van frustratie en angst als ik terug denk aan mijn ‘groep 3’.

Tijdens een grote zolderopruiming kwam ik schoolschriftjes tegen. Mijn eerste zorgvuldig geschreven lettertjes, woordjes, sommetjes.
Het was onthutsend. Juf Annie bleek dol te zijn op haar rode pen. Behalve dat ze bijna niets goedkeurde van wat ik deed, voorzag ze ook bladzij na bladzij van vernietigend commentaar.

Op mijn eerste rapport stond: 'Lijkt nog weinig op haar gemak', op het laatste rapport: 'Is voor alles bang en vertoont zenuwtrekjes'. Ik krijg acuut medelijden met dat kleine meisje Katelijne.

Ik hoop dat juffen als Annie verleden tijd zijn. Ik hoop dat iedere leerkracht bij zichzelf te rade gaat als een kind steeds angstiger wordt. Ik hoop dat positief stimuleren gemeengoed is geworden. Ik hoop dat alle leerkrachten juf Annie zien als verwoestend. Ik hoop dat men beseft dat je kinderen kunt maken of breken. Dat iedere leerkracht die macht heeft. En dat je kunt kiezen voor maken, iedere dag opnieuw. Ook als een leerling de lijntjes waarbinnen het hoort te gebeuren, niet zo serieus lijkt te nemen.

Natuurlijk kun je zeggen dat het wel lekker duidelijk is, als je de kritiek niet verpakt in mooie woorden. Maar dit was voor mij, als klein meisje, helemaal niet duidelijk. Ik wist alleen maar dat ik het nooit goed kon doen, al deed ik nog zo mijn best. Een existentieel van tekort schieten. Ik weet het allemaal weer. Haarscherp.

Kathelijne Schelfhout geeft workshops harp in het basisonderwijs.