Tentamen gehaald. En nu?

13 januari 2018

'Tja… daar staat ze dan. Voldoende op zak. Mooi. Een kaart van Eindhoven. Maar geen idee waar op de kaart zij zich bevindt', schrijft hoogleraar filosofie Jan Bransen. Hij schrijft een blog over het moment ná een tentamen. 'En nu?'

Op de gang bij de administratie zie ik een paar studenten geïnteresseerd staan kijken naar een geanonimiseerde lijst tentamenresultaten. Ze zoeken hun studentnummer en het cijfer dat daarbij hoort. 'Ha, mooi. Een 6,7,' hoor ik er eentje zeggen. Zij draait zich iets van het bord af, maakt een beetje ruimte voor haar medestudenten die hun uitslag nog niet gevonden hebben. Er verschijnt een blik in haar ogen die mij een tikkeltje bevreemdt. Het is een ietwat lege blik en ik krijg de volgende, behoorlijk gemene, associatie, die ik vooral ook pijnlijk vind, maar toch oprecht in haar blik meen te hebben gezien.

Ik zie deze student voor een plattegrond staan aan het begin van een haar onbekende stad. Stel je zo’n stadsplattegrond voor en denk daarbij aan een beetje een flinke stad: Eindhoven, of Rotterdam, zoiets. Ze heeft haar auto geparkeerd en loopt naar de kaart. Ze bekijkt de kaart. Terwijl ze naar die plattegrond kijkt, ontdekt ze dat de rode stip ontbreekt, die cruciale rode stip met de mededeling 'U bevindt zich hier'. Dat is een tegenvaller! Dat wordt nu al een heel stuk moeilijker om de weg te vinden. Maar nu valt mij aan die student nog iets op. Ze weet niet waar ze heen moet! Je kunt je voorstellen dat ze een bezoekje zou willen brengen, nu ze er toch is, aan een oom die ze al heel lang niet gesproken heeft en waarvan ze niet eens meer zeker weet of hij überhaupt nog in deze stad woont. Stel dat ze zich vaag herinnert dat hij in een ‘laan’ woonde, geen ‘weg’ of ‘straat’. Toch? En verder heeft ze een ietwat schimmige associatie met de letter ‘c’, en misschien ook wel met een ‘o’, of een dubbele ‘o’. Cometenlaan?

Tja… daar staat ze dan. Voldoende op zak. Mooi. Een kaart van Eindhoven. Maar geen idee waar op de kaart zij zich bevindt. En geen idee waar Oom Carel woont, en of hij überhaupt nog wel in deze stad woont. Bovendien, staat ze hier inderdaad aan de stadsgrens van Eindhoven, of is het Rotterdam? En dan nog, waarom wilde ze Oom Carel eigenlijk bezoeken?

Zo kijkt deze student. Precies zo!

En nu ik mij dit helder voor de geest heb gehaald, zie ik de hele dag overal studenten lopen met diezelfde blik. Tentamen gehaald. En nu?

Dit artikel is een onderdeel van de rubriek Opinie van het NIVOZ-forum en wordt de komende tijd verzorgd door Jan Bransen. Hij is hoogleraar filosofie van de gedragswetenschappen aan de Radboud Universiteit Nijmegen. Deze column schrijft hij op persoonlijke titel. Tijdens de Nationale Onderwijsweek gaf hij een lezing over keuzevrijheid en keuzestress.