Profielwerkstuk Lotte en Gwendolyn: ‘Van alle social media heeft Instagram de slechtste invloed op het zelfbeeld van jongeren’

5 februari 2020

Wie wel eens op Instagram rondkijkt, weet hoe de wereld daarop vaak perfect lijkt: mooie, slanke, fitte mensen, die gezond eten, veel reizen en een geweldig leven leiden. Vooral jongeren kijken dagelijks op Instagram. Maar wat doet dat met kinderen in de puberteit? Twee Bossche scholieren, Lotte Hendriks en Gwendolyn Dickhardt, schreven een profielwerkstuk over dit onderwerp, inclusief aanbevelingen voor opvoeders over hoe daarmee om te gaan.

"Social media has dramatically shifted how we socialize, communicate, and form relationships with each other. Its impact cannot be understated. As we navigate these new digital spaces that have so much to offer, we must be having a conversation about how it can affect our mental health. Because platforms like Instagram and Facebook present highly curated versions of the people we know and the world around us, it is easy for our perspective of reality to become distorted."^[1]

Zoals dit citaat van Laci Green al stelt: social media hebben tegenwoordig een grote invloed op ons sociale leven. We hebben allemaal wel dingen gehoord over social media en hoe deze ons mentaal kunnen beïnvloeden. Wellicht is het je bijvoorbeeld wel eens opgevallen op Instagram dat het grootste deel van de posts bestaat uit foto’s en video's van conventioneel-aantrekkelijke mensen. Mensen bewerken hun foto’s, om er zo mooi en dun mogelijk op te staan en zo de meeste ‘likes’ te krijgen.

Wij waren benieuwd hoeveel invloed de social media, en in het bijzonder Instagram, hebben op onze eigen leeftijdsgroep, jongeren en scholieren die veel van hun tijd doorbrengen met gebruik van social media.

In dit verslag maakt u kennis met de mogelijke invloed van social media op het zelfbeeld. De laatste tijd komt dit onderwerp steeds vaker voor in het nieuws en omdat de wereld steeds afhankelijker wordt van digitale apparaten, blijft dit onderwerp actueel.

Jongeren zijn opgegroeid in een tijd waarin apparaten een grote invloed hebben op hun leven. Ze weten niet hoe de tijd vóór de mobiele telefoon en internet was, en kunnen nu niet meer zonder. Jongeren gebruiken social media en de meesten besteden hier een groot deel van de dag aan. Dit riep bij ons enkele vragen op: Hoe kwetsbaar is het zelfbeeld van jongeren nou eigenlijk? En wordt hun zelfbeeld beïnvloed door het gebruik van social media?

In de puberteit zijn jongeren veel vatbaarder voor invloeden van buitenaf en in deze periode in hun leven vormt zich hun persoonlijkheid. Het is dan ook bekend dat jongeren in de puberteit vaak onzeker zijn en slecht denken over zichzelf. Wij hebben in dit werkstuk onderzocht of er een verband is tussen social media en het zelfbeeld van jongeren in de puberteit. 

Download hier het hele onderzoek (pdf)

Aanbevelingen voor jongeren
Zoals uit ons onderzoek is gebleken is er wel degelijk een verband tussen het gebruik van social media door jongeren en het verslechteren van het zelfbeeld. De meest logische aanbeveling voor jongeren is dan ook: probeer social media minder te gebruiken, en kijk of je hierdoor een verschil in je zelfvertrouwen merkt. Je zult misschien merken dat je ouders zich zorgen maken om je, omdat je gedrag zo sterk begint te veranderen. Op het gebied van de puberteit zelf is het echter ook belangrijk om te erkennen dat je gedrag verandert door de puberteit, dat je hier maar weinig invloed op kunt hebben, en dat de puberteit dan ook weer over is rond je achttiende levensjaar. Als je dan toch merkt dat je iets wilt veranderen aan je gedrag, is dit wel mogelijk door bijvoorbeeld te praten over je gevoelens met anderen en niet jezelf hoeft af te wijzen als persoon, maar enkel je gedrag.^[2]

Aanbevelingen voor ouders
Naast jongeren zelf kan het ook ouders verontruste gevoelens geven als hun kind in de puberteit komt en onzeker wordt. Bij ouders kan dit leiden tot veel vragen over wat ze nu moeten doen, en of ze überhaupt iets kunnen doen, aangezien de puberteit wordt aangestuurd door hormonale veranderingen. En moet je controleren wat je kind allemaal doet op internet? Wees gerust! Er zijn wel degelijk manieren om beter om te kunnen gaan met kinderen in de puberteit die veel op social media zitten. In de puberteit is het belangrijk dat je als ouder erkent dat je kind niet hetzelfde zal zijn als jij. Ze zullen hun eigen meningen vormen en de puberteit zal dit verschil alleen maar versterken. Probeer als mens tot mens te praten met je kind, en naar ze te luisteren. Op het gebied van social media is het een lastige vraag of je je nou wel of niet moet bemoeien met waar je kind op internet mee bezig is, aangezien dit als invasief kan aanvoelen. Toch is het vaak het beste om wel degelijk vragen te stellen over wat ze bezighoudt op social media, ook al krijg je misschien geen antwoord.^[3]

Download hier het hele onderzoek (pdf)

Lotte Hendriks en Gwendolyn Dickhardt zijn leerlingen van het Stedelijk Gymnasium in ’s-Hertogenbosch.