Over spijbelende jongens die van alles willen leren, als het maar direct gekoppeld is aan de praktijk

2 december 2016

Als trainer Leerstraffen ontmoette Jacob Jan Voerman veel jongeren. Vaak ging het om spijbelen. Adnan was één van hen. Adnan spijbelde, en niet een beetje ook. Hij had wel waarschuwingen gekregen, maar hij dacht 'dat loopt wel los'. Hij wist dat de administratie van school niet helemaal waterdicht was en rekende er op dat hij in het lek kon verdwijnen. Pech, want de school had net een nieuw systeem, waardoor het spijbelgedrag van Adnan wel heel erg duidelijk werd. Een blog 'over jongens die van alles willen leren, als het maar direct gekoppeld is aan de praktijk.' 

Adnan dus. Het grootste deel van de week liep hij stage bij een garagebedrijf. Dat ging heel goed. Hij kwam op tijd, werkte hard, was leergierig. Ze waren erg tevreden over hem. Ook het vak techniek vond hij leuk. Met die leraar kon hij goed opschieten.

Maar daar hield het op. Met alle andere leraren was Adnan in een koude oorlog verwikkeld. Bij veel van de vakken werd hij regelmatig uit de klas gestuurd. En ja, als ze je toch niet willen, waarom zou je dan nog gaan?

Ik vroeg hem waarom hij niet met de leraren kon opschieten. 'Ze moeten me niet,' antwoordde hij.

Uit zijn houding kon ik ook wel een beetje begrijpen waarom. Hij kwam binnen, hield zijn jas aan schoof zijn stoel ver bij de tafel vandaan, en keek voortdurend naar de grond. Af en toe gluurde hij argwanend vanonder zijn pet naar mij. Die houding veranderde pas toen hij over zijn stage vertelde. Daar zag ik plotseling een heel andere Adnan. Maar die Adnan kregen de leraren natuurlijk nooit te zien. Nou ja, behalve de leraar techniek. Die heeft ongetwijfeld geprobeerd een goed woordje te doen voor Adnan, maar daar was het al te laat voor.

Als ik de verhalen hoorde van de confrontaties tussen Adnan en de leraren, werd mij al snel duidelijk hoe de vicieuze cirkel in elkaar zat. 'Hij moet me niet' als self-fulfilling prophecy, waarschijnlijk aan weerskanten. Het had mij ook even tijd gekost om de andere Adnan te zien. Ik had zijn eerste blik direct geïnterpreteerd als argwanend. Maar ik was bewust op zoek geweest naar een andere Adnan, de Adnan achter mijn eerste indruk. En ik had geen klas met 30 andere kinderen, en geen lesstof die ik in 50 minuten kwijt moest. Dus geen wonder dat het de leraren niet lukte.

Wat ik Adnan kon leren was welk effect zijn uitstraling had op anderen, en hoe hij daar iets in kon veranderen. Maar wat ik hem eigenlijk het meeste gunde, was een volledige stage. En geen lessen. Want het werd me ook duidelijk dat Adnan een jongen is die van alles wil leren, als het maar direct gekoppeld is met de praktijk. Het meeste Nederlands en Rekenen dat hij oppikte, kwam van zijn stageplek en van zijn techniek-leraar.

En ik vroeg me af hoeveel meer jongens er opgesloten zitten in een klaslokaal en overspoeld worden met lessen waarvan ze het nut niet kunnen overzien, en vooral: waar ze zich niet welkom voelen.

Jacob Jan Voerman is leerkracht op de democratische basisschool De Vallei. Meer verhalen van Jacob Jan vind je op zijn eigen blog.