'Nu weten een paar kinderen hoe ik me voel en ben ik niet meer zo alleen.'

10 september 2017

Juist in de basisschoolleeftijd is het van belang dat kinderen leren om zich te uiten, ook als ze niet blij of gelukkig zijn. Dat zegt de Vlaamse psychiater en hoogleraar Dirk de Wachter in een gesprek dat hij met Loes Hubertus had. 'Niemand ontkomt aan verdriet, tegenslag en teleurstelling.'

'Het leven is als een roos. Mooi, maar soms prikkelbaar.' Het zijn niet de woorden van een beroemde filosoof, maar van de 9-jarige Rick uit groep 6. Hij had een roos getekend en deze tekst erbij gezet.

Ja, het leven is mooi. Maar hoezo prikkelbaar voor een jongen van 9? Wat is er met hem aan de hand? Is hij ongelukkig? Zouden we hem moeten laten testen?

In een tijd waarin kinderen snel worden gelabeld met allerlei 'stoornissen' zou je geneigd zijn te denken dat Rick niet goed in zijn vel zit. Niets is minder waar. Zijn juffrouw vertelde dat hij het naar zijn zin heeft in de klas: hij heeft vriendjes, is sociaal ten opzichte van zijn klasgenoten, kan goed leren en... praat over wat er in hem omgaat. Over de leuke, mooie en verdrietige momenten in zijn leven. Goed in je vel zitten betekent ook, of juist, dat je jezelf kunt uiten wanneer je niet blij bent.

Op een school kreeg ik na afloop van het spelen van Stars of Empathy van een volwassene de vraag of er door het bespreekbaar maken van gevoelens niet juist van alles naar boven komt. Ik heb haar verteld dat wanneer een bepaald gevoel niet in een kind leeft, het ook niet naar buiten kan komen. Als ze ergens over vertellen naar aanleiding van een vraag, dan 'leeft' dit gevoel al. Het is dan ook veel prettiger voor kinderen om hun gevoelens te delen. Zo vertelde een meisje na het spelen ervan: 'Nu weten een paar kinderen hoe ik me voel en ben ik niet meer zo alleen.' Veel kinderen zie je letterlijk lichter bewegen als ze hun hart gelucht hebben.

Een paar weken geleden was ik te gast bij psychiater en hoogleraar Dirk De Wachter in Antwerpen om te praten over zijn en mijn werk. Over het belang van jezelf uiten zei hij:

‘Het is heel goed als kinderen leren praten over wat hen bezighoudt. Juist in de basisschoolleeftijd. Als ze een jaar of 20 zijn en hier nog mee moeten beginnen, is het een stuk moeilijker. Niemand ontkomt aan verdriet, tegenslag en teleurstelling. Maar juist in moeilijke tijden verschijnt de zin van het leven en wel in het delen van dit verdriet. Het is een groot probleem dat de huidige vind-ik-leuk-samenleving wegkijkt van zij die moeilijke tijden doormaken en hen doorstuurt naar het spreekkamertje van de psychiater. Verdriet voelen is niet raar, maar goed. Geen verdriet kunnen hebben omdat alles fantastisch moet zijn: dat is raar. Ik heb veel te veel werk.’

Met zijn tekst ‘Het leven is mooi, maar soms prikkelbaar’ leert de 9-jarige Rick ons realiteitszin op een doodgewone bijzondere manier. Of zoals Dirk De Wachter zegt: ‘Kinderen leren van ons, maar wij leren ook van hen.’

Na haar studie politicologie heeft Loes Hubertus (1984) Stars of Empathy ontwikkeld, het spel dat ieder kind in staat stelt om zijn wereld te tonen en dat kinderen op een speelse manier helpt om sociaal-emotioneel te groeien. Dit is een van haar blogs.