Nieuwe instapmogelijkheid voor bestuurders NIVOZ-leergang Pedagogisch Leiderschap
6 juni 2024
Kort na de zomervakantie start NIVOZ een serie van vijf bijeenkomsten door en vóór onderwijsbestuurders die hun pedagogisch leiderschap onderzoeken en daarop willen reflecteren. Door eigen vragen te delen en inzichten te verdiepen, ontwikkelen de bestuurders elkaar en zichzelf in hun leider zijn. Karin van Zutphen (NIVOZ), Hartger Wassink (De Professionele Dialoog) en Edith van Montfort (Collega van beleid bij SAAM*) begeleiden deze bijeenkomsten.
Afgelopen schooljaar heeft NIVOZ de Leergang Pedagogisch Leiderschap voor Bestuurders voor het eerst aangeboden. De leergang richt zich op bestuurders die de pedagogische dimensie van hun bestuurlijke rol willen versterken. Daartoe bieden we een combinatie aan van inhoudelijk stevige sprekers en persoonlijke reflectie.
Afgelopen jaar hadden we onder andere Lisette Bastiaansen, Kees Klomp en Iliass el Hadioui. Komend jaar heeft Marlies Honingh toegezegd en hopen we enkele van de sprekers van vorig jaar ook weer vast te leggen. Tussen de inhoudelijke sessies door komen deelnemers in kleine online reflectiegroepen bij elkaar, waarin ze worden uitgedaagd het geleerde daadwerkelijk in de praktijk te brengen.
Het succes van de leergang wordt mede bepaald door de open houding van de deelnemers. Het gaat om het ontwikkelen van een houding van ‘aandachtige betrokkenheid’, om erachter te komen wat jij persoonlijk, in je rol als bestuurder, te doen hebt om een pedagogische houding voor te leven. Dit kan bij momenten confronterend zijn. Gemakkelijke oplossingen zijn er niet, evenmin blauwdrukken of gegarandeerd succesvolle stappenplannen.
Maar afgaande op de feedback van de deelnemers van afgelopen jaar, zal er hoe dan ook iets in gang worden gezet bij jou en in je organisatie. Om meer van betekenis te kunnen zijn voor de ontwikkeling van kinderen, leerlingen, jongeren, studenten in brede zin.
De leergang wordt uitgevoerd door stichting NIVOZ, met als begeleiders Edith van Montfort, Karin van Zutphen en Hartger Wassink. De leergang staat open voor iedereen met een functie als bestuurder (grootte van de organisatie maakt niet uit, de functie is het criterium) in onderwijs en/of kinderopvang. Het afgelopen jaar hadden we deelnemers uit alle deelsectoren van het onderwijs.
Informatie om in te schrijven vind je op deze pagina bij de website van NIVOZ.
Potentiële deelnemers zijn: bestuurders in het onderwijs en/of de kinderopvang die ervaren dat zij een pedagogische verantwoordelijkheid hebben die inherent is aan – en van centraal belang is voor – het besturen van een onderwijsinstelling of een maatschappelijke kinderopvangorganisatie.
Data
- woensdag 11 september 2024
- woensdag 13 november 2024
- woensdag 8 januari 2025
- woensdag 12 maart 2025
- woensdag 21 mei 2025
De bijeenkomsten zijn van 15.00 tot 21.00 uur inclusief diner op een mooie locatie (De Hoorneboeg) in het midden van het land. De kosten bedragen: € 4.000,-
Achtergrond
Meervoudige waardenafweging en bezieling
Een onderwijs- of kinderopvangorganisatie onderscheidt zich van andere organisaties door de morele, pedagogische kern van haar opdracht. Dat schept een bijzondere verantwoordelijkheid voor de bestuurder. Beslissingen staan in het licht van de waarden en overtuigingen van waaruit leraren en pedagogisch medewerkers handelen in interactie met hun leerlingen of kinderen. Bestuurders geven, al dan niet bewust, in hun handelen een moreel kader aan het pedagogisch handelen van directeuren, leraren en pedagogisch medewerkers. En zijn daarmee ook een voorbeeld voor iedereen in de organisatie.
Dit vraagt van bestuurders dat ze in staat zijn deze intrinsieke pedagogische opdracht te herkennen, en het moreel kompas te hanteren om het eigen gedrag daarop af te stemmen. Daarbij gaat het om het voortdurend laveren tussen de eisen van het systeem, de buitenwereld, de persoonlijke zingeving van alle betrokkenen, en de eigen, innerlijke drijfveren en bezieling van de bestuurder.
Om in dit soort vraagstukken een afweging te maken, biedt de klassiek instrumentele ‘managementbenadering’ onvoldoende houvast. Pedagogisch leiderschap voor bestuurders biedt deelnemers de ruimte om te komen tot een meervoudige waardenafweging. Afwegingen die onvergelijkbare waarden als doel‐middel rationaliteit, identiteit en zingeving mogelijk maken. Daarvoor is bezieling nodig, die zich toont als het gehele menselijke repertoire aangesproken en ingezet wordt: het intellect van het verstand, de empathie van het hart en de spirit van de wil; de drijvende kracht achter het handelen, op zowel individueel als collectief niveau. Dan ontstaat er ruimte voor een meervoudige waardenafweging.
Over de opzet
Pedagogische ontwikkelvraag
De deelnemers werken tijdens het programma rond een pedagogisch gerichte ontwikkelvraag, die tijdens de eerste bijeenkomst geformuleerd wordt. In deze ontwikkelvraag komen de persoonlijke opvattingen over de goede rol als bestuurder samen met pedagogische uitgangspunten voor het werk met de kinderen. Deze vraag is gericht op het bereiken van congruentie tussen het primaire proces en de wijze van werken binnen het bestuur. Dat vraagt om een reflectie op pedagogische uitgangspunten. Soms blijkt een wezenlijke verandering nodig, ofwel in de organisatie, ofwel bij jezelf. Deze verandering vergt een bepaalde doorbraak, maar dan eerder in gedrag en/of processen, dan in het ontwerpen van een nieuwe structuur.
We zijn ervan overtuigd (zie toelichting op de achtergrond van het programma verderop) dat de diepgaande maatschappelijke veranderingen die plaatsvinden, een fundamenteel ander antwoord vragen van organisaties in onderwijs en kinderopvang. Tegelijkertijd kan deze ontwikkeling slechts stapsgewijs plaatsvinden. Duurzame ontwikkeling ontstaat door steeds opnieuw vanuit een sterke, pedagogisch onderbouwde kerngedachte te reflecteren op de volgende stap die gezet moet worden.
De ontwikkelvraag die geformuleerd wordt, biedt het houvast én het ontwikkelproces in dit traject en hopelijk nog lang daarna.
Tussen de bijeenkomsten in is er steeds een online bijeenkomst in kleinere groepjes met overeenkomende ontwikkelvragen. Het doel hiervan is het bereiken van diepgang op de ontwikkelvragen, elkaar te ondersteunen in het realiseren van de pedagogische opdracht en verbonden te zijn met elkaars organisaties. Ook wordt er gereflecteerd op de afgelopen bijeenkomst en vooruitgeblikt op de volgende bijeenkomst.
Resultaat
Het resultaat van het programma is vierledig:
- Inhoudelijke verdieping door gastcolleges en bespreking van pedagogische literatuur
- Persoonlijke reflectie door uitwisseling met collega’s onder leiding van stevige, ervaren docenten
- Concrete houvast voor verdere doorontwikkeling van de ontwikkelvraag in de eigen organisatie
- Versterking van de rol als bestuurder als pedagogisch leider
De begeleiders
Hartger Wassink - De professionele dialoog
Hartger Wassink is zelfstandig adviseur voor bestuur, toezicht en leiderschap. Zijn missie is om leidinggevenden, bestuurders en toezichthouders inspiratie en voldoening te laten ervaren in hun werk. De dialoog is daarvoor voor hem een onmisbare communicatievorm. Hij is met name in het onderwijs actief, en daarnaast in andere maatschappelijk gerichte organisaties, onder andere in zorg en wonen.
Edith van Montfort - SAAM *
Drs. Edith van Montfort was de voorbije 13 jaar bestuurder bij SAAM* dat bestaat uit 25 basisscholen in vijf gemeenten in en rondom Oss (6.600 kinderen en zo’n 740 collega’s). Daar is zij nu 'collega van beleid' met de opdracht leren en opleiden. Zij is leraar, opleider, pedagoog, onderwijskundige en toezichthouder in het onderwijs.
Karin van Zutphen - NIVOZ-opleidingen
Karin van Zutphen is sinds 1 maart 2022 opleider bij stichting NIVOZ. Ze begeleidt onderwijsprofessionals op het gebied van pedagogisch tact en leiderschap. Daarnaast is ze als coach werkzaam bij Operation Education waar ze met schoolleiders die een systeemverandering willen bewerkstelligen op expeditie gaat. Zelf heeft Karin 16 jaar gewerkt als schoolleider primair onderwijs, waarvan de laatste 8 jaar in de innovatieve organisatie Wittering.nl.
Over NIVOZ
Stichting NIVOZ sterkt schoolleiders en leraren in de uitvoering van hun pedagogische opdracht. Dat doen we op verschillende manieren: door onze opleidingstrajecten Pedagogische Tact en Pedagogisch Leiderschap (NIVOZ-opleidingen), legitimering, reflecties en onderzoek (NIVOZ-onderzoek & ontwikkeling), door Onderwijsavonden en symposia (NIVOZ-podium) en door online publicaties (NIVOZ-platform hetkind).
Vanaf september 2022 is NIVOZ, onder de verantwoordelijkheid van de Erasmus Universiteit Rotterdam, gestart met een Educatieve Master Primair Onderwijs (EMPO) in Rotterdam. Daarnaast is er het vierjarige Whole Child/Teacher Development-programma en een Programma Grootstedelijke Pedagogiek (PGP).
Reacties