Niet passend onderwijs: 'Erkennen dat je het als school niet aan kunt. Wat is dat moeilijk'

10 juli 2014

En wat zou jij graag willen? Schoolleider Karin Donkers stelt de vraag vaker. Dikwijls is dit 11-jarige meisje te boos om te antwoorden, is ze gewoon niet bij machte om bij zichzelf te rade te gaan. Maar vandaag loopt het anders. Haar blog over vertwijfeling, een gevoel van machteloosheid en niet passend onderwijs: 'Erkennen dat je het niet aan kunt. Wat is dat moeilijk.'

Als de driftbuien voorbij zijn, kan ze eigenlijk niet veel meer zeggen dan 'mijn hoofd zit zo vol, er kan niets meer bij.' Want het kan ook niet anders dan dat het hoofd van dit 11-jarige meisje vol is. Ze is een beschadigd meisje, dat mee moet draaien in het systeem van onderwijs zoals wij dat met elkaar hebben bedacht. Maar dat is niet wat zij op dit moment nodig heeft. Zij heeft een grote behoefte aan aandacht, een luisterend oor en af en toe ‘een spiegel’.

Deze belangrijke ervaringen zijn er incidenteel, maar binnen onze school en haar groep van zo’n 26 klasgenootjes toch onvoldoende om haar grote behoefte te vervullen. De leerkracht neemt haar dikwijls even alleen, maar dat is niet genoeg. Het afdwingen van het 'gehoord en gezien’ willen worden, neemt in haar leven een steeds grotere plaats in. Dat mondt uit in onbegrensd gedrag. Niet alleen verbaal, maar ook fysiek. Naar zichzelf, naar spullen en naar andere leerlingen. Ze geniet vervolgens van de gesprekken die volgen en de aandacht die ze krijgt, maar tot leren komt ze niet. Ze gaapt veel. Is het van vermoeidheid of van spanning?

En dan nu de afweging die wij moeten maken. Hoe gaan we de laatste weken van dit schooljaar vormgeven? Gaan we haar schorsen? De vragen komen van alle kanten. Van haarzelf, van collega’s, van hulpverleners en van haar ouders. Een passend antwoord hebben we niet. Het enige wat we weten, is dat het zo niet langer gaat en dat er een harde beslissing aanstaande is.

Nadat ze zo’n dag of twee op ons kantoor heeft 'gewerkt', wordt duidelijk dat rust haar goed doet. Even geen anderen om zich heen, weinig geluid en de mogelijkheid om af en toe wat langer met elkaar in gesprek te gaan. Ze gaapt minder en haar ogen staan niet zo wild meer. Af en toe doet ze weer met de groep mee, speelt ze buiten met de kleuters of is ze onze assistente, zoals ze het zelf noemt. We realiseren ons dat dit even helpt, maar geen structurele oplossing kan zijn.  Er komt ook meer kritiek los.

“Jullie zijn er om onderwijs te geven en dit is niet de bedoeling van een basisschool.”
“Jullie zitten teveel op de zorgkant.”

We kunnen het niet over ons hart verkrijgen om over te gaan tot schorsen en dit meisje thuis te laten zitten, buiten ons gezichtsveld.  Dus  informeren we verder, naar nieuwe mogelijkheden, worden er nieuwe lijntjes uitgezet en onderzocht. En is er weer die vraag die naar de oppervlakte komt: Wat zou jij eigenlijk graag willen?

En plots, komen de antwoorden...

“Ik wil gewoon ook eens opgehaald worden van school of ouders die met me praten).”
“Ik wil niet altijd ruzie en me overal zorgen over maken.”
“Ik wil ook gewoon zijn en niet meer boos worden.”
“Ik wil weer kunnen leren en met andere kinderen samen kunnen werken.”
“Maar ik kan het niet en ik heb daar heel veel hulp bij nodig. Hulp om een leeg hoofd te krijgen en te leren om met mijn boosheid om te gaan.”
“Ik wil meer dan een uurtje praten in de week.”
“Jullie zijn zo lief voor me, misschien wel te lief.”
“Ik wil gewoon gewoon zijn, net als alle andere kinderen.”

De woorden die dit 11-jarige meisje uitspreekt, snijden door mijn ziel. Gewoon, omdat ik weet dat het waar is en het eigenlijk helemaal niet te veel gevraagd is. Maar in onze school zou er veel moeten veranderen en zou er intensieve begeleiding nodig zijn. Begeleiding die wij haar niet kunnen geven, ook al willen we het nog zo graag.

Loslaten is dan het moeilijkste wat er is. Erkennen dat je het niet aan kunt. De klassen zijn te groot, de deskundigheid te klein, de invloed op de thuissituatie te minimaal en de hulpverlening juist te destructief.

Vertrouwen hebben als je al zo ontzettend veel mis heb zien gaan. Wat is dat vreselijk moeilijk.

 

Karin Donkers blogt regelmatig over haar onderwijspraktijk op haar eigen blog en binnen het collectief Onderwijswijven. Ze is schoolleider op de Cocon in Alkmaar, een school voor ontwikkelingsgericht onderwijs (OGO).