'Muziek lijkt één van de sleutels te zijn tot intrinsieke motivatie'

1 juni 2018

Anke Niessen start haar les met havo 4 op, maar ze zijn nog steeds nauwelijks gemotiveerd om zich te verdiepen in de Franse taal. Doordat Anke als startende docent de vrijheid voelt om te experimenteren, gooit ze de les om. Zingen, dat gaan ze doen. De les verandert iets in de klas, maar wat precies?

Dinsdagochtend, 11:10 uur

Jullie hebben al vaker mee mogen genieten van mijn besognes in havo 4. Nog steeds ben ik op zoek naar een truc of een toverwoord dat ervoor gaat zorgen dat deze leerlingen zich vol overgave in de Franse taal gaan storten. Ik besluit om maar eens iets spannends te gaan proberen.

Op dit moment heb ik het gevoel dat ik, als jonge docent, nog af en toe mag falen en dat geeft een enorme vrijheid. Volgens mij zouden alle docenten af en toe even moeten vergeten dat ze al lang lesgeven om deze vrijheid weer te kunnen ervaren.

Maar nu terug in Havo 4. In een speelse bui vertel ik mijn leerlingen dat ik volgende week mijn gitaar ga meenemen en dat we liedjes gaan zingen tijdens de les. In gedachten ben ik bang dat ze denken: 'Oh, hoe dom is dat, ik ga echt niet zingen. Ik zit niet meer op de kleuterschool.'

Het tegendeel blijkt waar. Ik zie de brave leerlingen nog een beetje schuchter kijken maar mijn diva-leerlingen worden voor de verandering een keer helemaal enthousiast. Ik hoor: 'Oh, dan kan Senna ook solo gaan zingen!'

Senna is één van de leerlingen die mij nog wel eens verleidt om de strijd aan te gaan. Op dit moment zie ik Senna stralen en ik vraag haar of ze van zingen houdt. Ze is nu een beetje verlegen maar bekent toch dat ze graag zingt. Ik besluit om YouTube aan te zetten en ze kennis te laten maken met Michel Fugain en Michel Sardou, onmisbare factoren binnen het Franse variété.

Ze kennen het liedje ‘Une belle histoire’ en een paar leerlingen durven al voorzichtig mee te zingen. Toch ben ik nog niet helemaal tevreden, het kan leuker en beter! Als huiswerk geef ik ze de opdracht om een Franstalig liedje te zoeken dat we in de klas kunnen gaan zingen.



Donderdagochtend, 08:30 uur

Op donderdagochtend kom ik weer - zoals altijd op scherp - de klas binnen. Leerlingen komen naar me toe met hun liedjes en ik laat al mijn afweermechanismen gauw weer varen. Ze zijn razend enthousiast en vragen of we snel gaan zingen. De keuze is gevallen op de cover van ‘All of Me’, een nummer van John Legend. Dit liedje is gecoverd in het Frans onder de naam, bien sûr: ‘Tout de Moi’.

Ik besluit mijn les een beetje om te gooien en meteen samen naar dit nummer te luisteren. Ik snap meteen waarom dit liedje net iets beter aansluit dan Michel Fugain. Het meisje, Sara Princess, is een voorbeeld voor de leerlingen in mijn klas, ook een beetje een diva dus. De leerlingen pakken de songtekst erbij op hun telefoon en proberen al mee te zingen. Ik zie dat Senna thuis al heeft geoefend en zelfs Timo, één van de twee jongens in deze klas, lijkt mee te zingen.

Ik doe alsof ik het de normaalste zaak van de wereld vind, maar van binnen maak ik toch een klein vreugdedansje. We luisteren/zingen het liedje twee keer en dan pak ik mijn saaie deel op over vraagwoorden en vraagzinnen in het Frans. Liedjes gebruiken om de grammatica uit te leggen wordt de volgende stap maar die stap stel ik nog heel even uit.

Later die dag probeer ik te bedenken wat er is gebeurd die ochtend. Er is iets veranderd maar wat precies? Ik moet aan het werk van Sihame El Kaouakibi denken, een jonge sociaal-ondernemer die jongeren in Antwerpen en Brussel stimuleert om zich te uiten door muziek en dans. Die kinderen komen naar haar toe om te mogen leren.

Muziek lijkt een van de sleutels te zijn tot intrinsieke motivatie. Juist de leerlingen die ik eerder moeilijker kon bereiken, worden nu aangesproken vanuit hun belevingswereld. Zij willen Sara Princess zíjn of, als dat niet kan, door mee te zingen een beetje dichter bij haar kunnen komen. Dit maakt hun nieuwsgierig en betrokken.

Professor Ferre Laevers, grondlegger van het ErvaringsGericht Onderwijs, heeft het in dit geval over perspectief nemen. Perspectief nemen is, volgens zijn definitie, een voorstelling maken van de wijze waarop de lerende de ‘werkelijkheid’ construeert, met aandacht voor het emotionele (gevoelens), het conatieve (motivatie en interesse) en het cognitieve (percepties en cognities). (Bron: Marcel van Herpen, Ik de Leraar, p. 80)

Als docent Frans kan ik misschien wel willen dat mijn leerlingen de Franse chansons leuk gaan vinden, maar uiteindelijk wil ik dat ze gemotiveerd raken, zelfs als ze dan Sara Princess verkiezen boven Michel Sardou.