Hoe zorg je er in een groeiende organisatie voor dat iedereen ertoe blijft doen?

28 augustus 2025

Relatie, autonomie en competentie zijn de drie psychologische basisbehoeften die in ieder mens leven. Niet alleen bij leerlingen dus, maar zeker ook bij hun leraren. Soms verandert een school zodanig, dat deze behoeften in het nauw komen. Dat ervoer Sjaak van Moorsel met zijn collega’s toen hun school in relatief korte tijd van vijf naar elf groepen groeide. Zij zijn met elkaar op zoek naar een vorm waarin iedereen voelt dat hij/zij het verschil kan maken binnen de school en Sjaak beschrijft dit in een artikel.

Onze school maakt de afgelopen jaren een flinke groei door. Van vijf groepen groeien we in vijf jaar tijd naar tien groepen en dan nog  een instroomgroep gedurende het schooljaar. Elf groepen dus in totaal.

Door deze groei merken we dat het lastig is om het onderwijs zo te organiseren dat ieder teamlid het gevoel heeft het verschil te kunnen maken. En dat vinden we wel belangrijk. Want net als bij kinderen vinden we het bij onze teamleden belangrijk dat ze vanuit de psychologische basisbehoeften autonomie, competentie en relatie moeten kunnen werken. En we merken dat dit onder druk komt te staan.

Het afgelopen jaar zijn we daarom gaan zoeken hoe we onze organisatiestructuur zo kunnen aanpassen dat iedereen voelt dat die het  verschil kan maken binnen onze school.

TAO en KaBOt
We bestuderen twee modellen. We bekijken het TAO, wat een teamgecentreerde arbeidsorganisatie voorstaat. Daarnaast bestuderen we het KaBOt-model. Dit is ook een model om onderwijs anders te organiseren en vindt zijn oorsprong in Vlaanderen.

We willen niet één van de modellen één op één kopiëren, maar kijken wat het beste past bij onze school. Wat we willen is een platte organisatie waarbij iedereen ertoe doet.

Het MT neemt hierbij het team nadrukkelijk mee in het proces. We merken vanuit het team enthousiasme het anders te gaan durven doen. Uiteindelijk komen we met een voorstel.

Onderwijsteams
We gaan starten met twee onderwijsteams. Eentje voor de groepen 0 t/m 3 en eentje voor de groepen 4 t/m 8. Elk onderwijsteam krijgt een onderwijsteamverantwoordelijke. Tweewekelijks hebben de teams een moment samen. Het primaire proces wordt dan besproken. Elk team is gezamenlijk verantwoordelijk voor het onderwijsproces.

Expertteams
Daarnaast hebben we een aantal expertteams, te weten gedrag/ondersteuning, kwaliteit, taal/lezen/spelling, rekenen, ego (ervaringsgericht onderwijs) en talent. De mensen die in dit team zitten, hebben extra scholing gevolgd over deze onderwerpen en/of ze hebben affiniteit met het onderwerp. We voelen het enthousiasme op school, omdat collega’s aan kunnen geven waar hun interesses liggen, waar ze blij van worden.

De expertteams hebben driewekelijks een moment samen: waar staan we, welke nieuwe ontwikkelingen pakken we op? Wat is nu belangrijk voor onze school? In elk expertteam zit iemand van het onderwijsteam 0 t/m 3 en 4 t/m 8. Elk team heeft een verantwoordelijke. Deze collega krijgt vier uur per week om aan taken te werken voor zijn/haar team.

Wanneer een groep een vraag heeft over bijvoorbeeld rekenen kunnen ze bij het expertteam rekenen terecht. Doorgaande leerlijnen worden bewaakt door de verschillende expertteams samen met de onderwijsteams.

Vijf keer per jaar zitten de onderwijsteamverantwoordelijken en expertteamverantwoordelijken bij elkaar met de directeur. Zitten we op koers? Hoe loopt het? Waar moeten we accentveranderingen aanbrengen?

We zijn nu bijna twee weken onderweg in het nieuwe schooljaar. Het is nog even aftasten samen. Maar we merken enthousiasme bij onze teamleden. De organisatie is plat. Geen tussenlagen. We hebben echt het gevoel dat we het samen dragen. Ieder met zijn eigen competenties. Er ligt veel autonomie bij de mensen op de werkvloer. En ik zie dat dit energie geeft. En plezier. Mooi om te zien. We houden jullie op de hoogte!

Sjaak van Moorsel is leerkracht op de Uilenspiegel in Boekel.