Podcast, met meester Han op avontuur: ‘Laat het gebeuren, het geeft je zoveel meer plezier in je werk.'

14 september 2021

Hanke Drop laat zich in deze speciale NIVOZ-podcast een dag meevoeren door docent Han Post en zijn leerlingen op VSO De Meerklank in Zeist. Ze trekken met elkaar de natuur in, doen slootonderzoek en er wordt veel ontdekt. Als luisteraar zit je als het ware tussen het riet, om de kunst van het lesgeven – in zijn meest pure vorm en schoonheid - weer te kunnen beluisteren. ‘Wat een prachtige blauwe tor zeg... Moet je kijken, ooohhh!’

Je kunt je abonneren op de NIVOZ-podcast via Spotify en Apple Podcasts. We publiceren ongeveer tweewekelijks. Je krijgt dan bij elke publicatie automatisch een melding. Dit is aflevering 47.

Dit is de aftrap van een reportageserie n.a.v. Being in the world, de documentaire waarin regisseur Tao Ruspoli de kijker meeneemt in het gedachtengoed van filosoof Martin Heidegger. Dat doet hij onder meer via een aantal prachtige portretten van ‘vakmensen’ die helemaal opgaan – zeg maar responsiviteit ontwikkelen - in hun werk of wat ze doen.  Hanke kijkt in hoeverre dergelijke ‘mastery’ ook in het onderwijs via geluidsopnames te vangen is. ‘Want’, zo betoogt ze in haar inleidende woorden,  ‘dergelijke responsiviteit en meesterschap ontwikkelen is niet alleen voorbehouden aan kunstenaars of ambachtelijk makers. Dit kunnen wij als mensen eigenlijk allemaal.’

Hanke Drop zelf is verbonden als docent/onderzoeker aan de Hogeschool Utrecht. Met haar vraag – wat betekent Being in the world voor jou, als docent? – duikt ze in deze eerste podcast-aflevering in het schoolleven van Han Post, al meer dan dertig jaar leraar in het voortgezet speciaal onderwijs (vso). Ze trekken deze dinsdag met een groepje leerlingen de natuur in, sluipen door de rietschragen om misschien wel oog in oog een ringslang te komen. ‘Want soms’, zegt Han Post onderweg,’ gaan we ook wel eens over een hekje heen. Komen we in een gebied waar we misschien niet mogen zijn. Maar dat is leuk, toch?! Iets grensoverschrijdends hebben we allemaal wel. Dat is niet alleen van deze kinderen.’

Iets grensoverschrijdends hebben we allemaal wel. Dat is niet alleen van deze kinderen.''

Dat buiten de lijntjes kleuren, bedenkt hij niet tevoren, zo geeft hij aan. Dat ontstaat. Niet voor niets laat hij zich in zijn lesgeven juist ook graag door zijn leerlingen meenemen. Die ontvankelijkheid is – zo laat hij blijken – een groot goed. ‘Weet je, het gebeurt mij best vaak dat leerlingen mij begeisteren. En dat is zo geweldig. Dan gooi ik ook alles om. Omdat je ziet: wat een kans! We hebben onze mond vol van professionaliteit. Maar het zou toch niet professioneel zijn als je dat niet laat gebeuren. Ik zou dat ook vooral de jonge collega’s gunnen. Het geeft je zoveel meer plezier in je werk. Anders zit ik natuurlijk ook niet dertig jaar op dezelfde school?

Want Han Post is zestig plus. Maar wel een jongetje van zestig-plus, geeft hij toe. Hij zoekt de ingangen, daagt soms een beetje uit, met materialen, met wat hij ziet. En neemt zichzelf in het lesgeven niet al te serieus. ‘Want dat doen heel veel mensen ja. En dan lezen we allemaal prachtige dingen van Nietzsche en Tolstoj. En natuurlijk, dat is mooi. Maar soms is de Donald Duck ook goed he. (Hanke lacht)... Mensen worden oud ,omdat ze niet meer spelen. Het is een soort schaamte, een masker, je moet volwassen zijn. En ja, ik kan dat nog laten gebeuren en dat staat niet altijd even professioneel.’

Mensen worden oud ,omdat ze niet meer spelen. Het is een soort schaamte, een masker, je moet volwassen zijn. En ja, ik kan dat nog laten gebeuren en dat staat niet altijd even professioneel.''

Je moet blijven zoeken naar mogelijkheden, zo vertelt hij, dat ben je eigenlijk als leraar tegenover een leerling verplicht. En het kan, als je betrokken bent en blijft. Het zien van elke leerling is dan het vertrekpunt. ‘De angst en de pijntjes, de situaties, hoe ze zich verhouden met andere leerlingen, wat ze kunnen. En dan is er altijd de vraag: hoeveel kan je ze geven, hoeveel niet? Het is afwegen. Ga ik helpen of doe ik juist een stapje terug om ze te laten ontwikkelen?’

Het is een enorme opgave en soms dodelijk vermoeiend, geeft hij toe. ‘Als het goed is, dan moet je eigenlijk 50 procent van de school – alle leerlingen waar ik mee te maken heb - moet ik hebben gezien. En ik weet ook niet of je dat kan leren of dat iemand zich dat eigen kan maken. Ik denk ook dat het iets van jezelf  is, dat je het van nature een beetje moet hebben. Het is vermoeiend omdat je je soms terug moet houden, omdat collega’s er ook mee te maken hebben. En we werken natuurlijk ook met doelen. Zo zit het systeem in elkaar. Maar ik heb doelen met leerlingen die niet ergens staan weggeschreven. Wat ik persoonlijk heel belangrijk vind is arbeidsethos, ergens aan beginnen en afmaken. En dat vergt ook wat he? En soms wordt dat gezien en soms niet. Zo is het en zal het altijd zijn.’

Tekstredactie: Rob van der Poel

Muziek: Fela Kuti -  Teacher, don't teach me nonsense!'