Leerlinggedichten uit de instroomklas

20 oktober 2016

Rob Bekker vond op zijn rommelzolder deze zomer aantekeningen van twee schooljaren geleden. Gedichten van leerlingen uit de instroomklas op de Ithaka Internationale Schakelklassen. Rob herlas ze en concludeerde: ‘Er geen scheidslijn tussen talen, en soms drukt een leerling zich beter of liever of persoonlijker uit in een andere taal. Er is geen scheidslijn tussen mensen.’



Verhuizen

Toen ik naar Nederland ging verhuizen. Haal ik 
al mijn spullen ingepakt en meegonem …
Onze kleren heben we gewoon in de koffer gedaan.
En onze andere spullen hebben we gewoon in kart-
oon doosjes gelegd. Irsti ik ga naar mijn tanti
weg. Omdat nog niet heb ik huis darom ben ik
Mijn tanti weg. 3 mand en dan ik heb ik en 
huis. En ik ga haal mijn spullen ingepakt en 
kleren meegonem… En onze andere spullen he-
bben we gewoon in kartoon doosses gelegt en 
ik heb niewe kamer ge maken.

Ik heb in mijn kamer een bed twee kleren 
kast. Een T.V een viedo en een nog meer teyp.
En in mijn kleine kast heb ik feel cd.                                                         

Ali

Verhuizing

Toen ik (voor) (vori) volrig jaar verhuizen maar ging niet zo 
moeilijk, maar zijn welt spannend want ik heb veel te denken
hoe gaat het, wat komt ik daar doen? Alles komt nieuw
met mij! ….
was ik verhuizen heel leuk van want ik heb heel veel leuk 
dingen gedaan met mij groepkleiding. en dan gaat ik alles 
mij spullen inpakken                                                                             

Huyen 04/02/05

Verhuizen

Ik verhuizen in Nederland ik neem kleren sch-
oenen en geld ik verhuiz in overvecht
dichtbij op school vijf minuten lopen en
dan ik op school komen. Een mant ik heben
niewe huis voor gemente is ook in overvecht.
ik vind mijn niewe kamer mooi ik moet mijn
kamer nieuwe maken. mijn nieuwe huis is huur.
ik heb een grote kamer dit is leuk.
ik heb in mijn kamer in de muur poesters
Tv, computer een tafel een bed en heel groete
kas mijn kleren in de kast doen.

Ibrahim

Als de leerlingen pas op school zijn en in een instroomklas zitten, ook dan kunnen ze schrijven. Door hard te luisteren wat er staat, begrijpen we alles. Nog eens.

Toen was ik in Marokko mij vader was in Marokko in 
Nederland. hij heeft gebeeld naar marokko . hij heeft gezegd 
visa komt naar Rabat. dan over vier maanden kom mijn 
vader op vakantie naar marokko, dan we gingen naar Rabat 
we hebben visa gehaald dat was heel erg druk.
dan we komen terug naar Nador, over vijftien dagen 
we verhuizen naar Nederland. we hebben onze spullen meege-
nomen, dat was leuk. dan we hebben nieuwe huis in
Nederland opknappen, en onze spullen netjes maken.
dat was leuk

Mohamed

Nog eens, nog eens.
Een jaar later kunnen ze kijken en schrijven, en we komen aan het einde van onze gezamenlijke schooldans.

Er hangen gedichten aan de muur, op verzoek van stagiaires gemaakt en door de leerlingen zelf geïllustreerd. Voor wie heb je het gedicht geschreven vraag ik na het weekend. ‘Voor mijn vriendje, voor mijzelf.’

We hebben een gesprek over liefde en trouwen en zelfvertrouwen. 
Wie niet van zichzelf houdt, kan voor een ander niet op een gezonde manier van waarde zijn?

‘Voor oe.’ In het hart van een bloem staan mijn naam en verjaardatum plus de woorden ‘jarig’ en ‘taart’. Als je bij het juiste bloemblaadje begint te lezen staat er:

Wij heben goei mentor omdat hij geeft 
altijd zijn aandacht als je vraagt met hem 
hij goei antwoorden altij hij is blij als hij ziet iemand
van zijn klas verdrietig boos hij vraagt wat is er
aan de hand les van meester Rob ik vind heel leuk
omdat ik verstaan als de leerling zeggen
kom meester hij kom opeens omdat hij is vrolijk
ook aardig ik heb nooit boos meester Rob
hij heeft respect voor ons

Zo staat het op de poster en in de bloembladen geeft dat enjambementen die verrassen, die eerst op het verkeerde been zetten en je later weer met het
goede verder laten stappen. Nimo schreef het.

Zij was er blij mee en ik ben er blij mee. Wat nog knaagt: als een leerling nou eens het tegenovergestelde dicht; en als dat waar is op dat moment – hoe zou de niet gevleide docent
dan reageren? Hoe hebben wij het in onze schooldans nodig dat onze danspartner onze bril op heeft?

Hoe kan waardering voor erkenning omslaan in verslaving aan applaus, in bedwelming
door woorden, taalarbeider?

Veel teksten gevonden, op zolder, waar ik mijn zinnen verzet in wat bij ons thuis heet: ‘Behalve het archief van Rob hebben we eigenlijk helemaal geen troep in huis’ en tussendoor zie ik een interview op de BBC, met een gewaardeerd schrijver.  Er is geen scheidslijn tussen leven en werken.

Twee mensen die vechten, willen hetzelfde.
Neem ze het gevecht af, jij zal gauw sterven.

Philip Roth    

Er is ook geen scheidslijn tussen talen, en soms drukt een leerling zich beter of liever of persoonlijker uit in een andere taal. Er is geen scheidslijn tussen mensen. Moedertaal, vaderland.

Ik wil een meer keer verhuizen
van Nederland naar Kanada
Omdat het is net als heir
maar dan in Engels.

Ik zal ook weer in Australië wonen
maar da is geen sneeuw

If I could move once more
It would be to Canada
The only land I actually adore
But it would still be cold

So if Australia somehow crashed into Canada
and ditched its warmness in Canada

Coenraad

Soms drukt een leerling zich beter of liever of persoonlijker uit in een andere taal. 
De zanger van onze laatste schoolband zit nu op de Havo. Hij heeft een opdracht, voelt zich thuis, vraagt in het lokaal waar ik lesgeef of hij die opdracht met de leerlingen van onze hoogste uitstroomgroep mag doen. Ik denk te begrijpen waar hij heen wil en geef toestemming.

In de les vind ik ook tijd om drie keer met hem te sparren, hij heeft gemakkelijk contact met de leerlingen. Wat hij samenvat, lijkt me belangrijk. Ik wil heel graag lezen wat hij hiervan maakt. Hij zegt toe dat ik zijn verslag ontvang. Wat vinden onze leerlingen ingewikkeld aan het uiten van hun behoeften in hun tweede taal?

Afscheidsbrief

Dear Daniel,

It’s very sad to hear that you’re leaving for another school. You’re a kind and caring 
person. I’ve known you for only three months but it seems as though I’ve known you for years because of the spirit of kindness and charity that is in you. I enjoyed every moment with you especially in the class. 
Whenever and wherever I hear the name of “Julia Roberts” mentioned I will remember you. 
We want you to know that no matter the distance between you and the rest of us in the class we will always have you in our hearts and we will never forget you J I hope you like the photo. 
                                                                                                  Take care and all the best in your life 
                                                                                                      & your studies, 
                                                                                                                                 With love, 
                                                                                                                                           Juliana

En dan, op de laatste dag van weer een ander verstreken jaar, wanneer de leerlingen invulling geven aan de ruimte die ik maak voor hun allermooiste presentatie, klimt de kleinste achter de katheder op een stoel. Ze vraagt of ze een gedicht mag voorlezen, haar moeder straalt al vanaf de zijkant. Het lokaal wordt weer stil.

Afscheid gedicht

Ik moet weg.
Weg van deze school.
Weg van deze leraren.
Weg van alles en iedereen.

Ik weet niet.
Ik zat bijna mijn hele leven op deze school
en nu moet ik weg
door met leren
en zelfstandig worden.

Het doet mij pijn
van buiten en binnen.
Ik had veel meegemaakt.
deze school was voor mij een thuis
waar ik een thuis voelde.
Jullie waren mijn familie.
Met jullie kan ik praten en
vertrouwen en plezier maken.
Maar nu moet ik weg.

Het doet echt pijn
maar nu moet ik verder met mijn
toekomst dus een dikke kus
met veel liefde en verdriet
en een knuffel die ik niet meer
kan los laten. En bedankt voor
alles dat jullie mij gegeven hebt.
Jullie blijven altijd in mijn hart en 
zie dat weten jullie goed.
ik weet geen goed einde dus dag

Rahwa

De balzaal is straks leeg, wekenlang. Het eerste uur na het vertrek van de leerlingen is het stilste uur van het hele schooljaar. In een leeg lokaal ben ik niet alleen. ‘De tekst is je danspartner’, schrijft zanger en muzikant Bob Dylan. Voor de tekst die mijn leerlingen maken, hebben ze meer nuanceringen van onze taal nodig. 

Die kunnen uitdrukking geven aan hun gevoel. Wie dat goed weet toe te passen, opent deuren voor zichzelf. Ik kan ze helpen, soms drukt een leerling zich beter of liever of persoonlijker uit in een andere taal aan het begin van het jaar, aan het eind van het jaar, door deze woorden uit hun eigen ervaringen af te leiden.

De reflectie van jaren, en een boek dat ik uit de kast trek, en een interview op tv – er is geen scheidslijn tussen leven en werken. Elke einde maakt de mogelijkheid van een begin.

‘Ik zing de lof van de schrijvers die ik blijf lezen. Ik schrijf de lof van de vissers die mijn vis per stuk hebben gevangen. Ik zing de lof van de mensen die me nieuwe dingen vertellen doordat ze kunnen luisteren. We worden luistervrienden. We scheppen stilte, daar leer ik aandacht. Dan kom ik thuis. Daar kan het ook. Waar we zelf gebeuren, waar geen tribune is en geen letters groter dan het oog.’

Nog eens. Nog eens.

Ik zing de lof van de schrijvers 
die ik las en blijf lezen, de lof 
van de vissers die de vis op mijn bord 
per vis kunnen vangen. Ik zing de lof 
van de mensen die me nieuwe dingen, graag, 
vertellen door te zijn 
tot luisteren in staat. 
We worden luistervrienden, ja.

We scheppen stilte, daar leer ik aandacht. 
Dan kom ik thuis. Daar kan het ook. 
Waar we zelf gebeuren, zonder tribune 
en er zijn geen letters groter dan het oog.

Philip Roth II

Schooljaar 2013-2014. N.B.  Ibi en Ali zijn broers; ze schrijven over dezelfde verhuizing(en)

Rob H. Bekker is leraar op Ithaka Internationale Schakelklassen in Utrecht.