Kinderen die ‘anders’ zijn, worden door hun omgeving ook anders behandeld.

7 augustus 2017

COLUMN - 'De overgang van PO naar VO is een grote stap en je gunt het ieder kind dat deze overstap zo vlekkeloos mogelijk verloopt. Het is mijn doel dat ieder kind met een rechte rug, blakend van (zelf)vertrouwen de toekomst in stapt.' Janneke de Koster geeft sinds haar afstuderen les aan kinderen uit groep 8 en vertelt over haar missie. 'In groep 8 krijg ik regelmatig kinderen binnen die door de jaren heen zijn heen en weer geslingerd tussen hoop en teleurstelling. Wat vindt deze juf ‘gewoon’ en ‘bijzonder’? Hoe bereik ik dat? Kan ik aan de verwachtingen voldoen? Die onzekerheid wil ik wegnemen. Ieder kind is voor mij gewoon bijzonder en bijzonder gewoon!' 

Vlak voor de zomervakantie ontving ik een bijzonder gebaar van Kirsten en haar ouders. Kirsten gaf me het boek ‘Helden’ cadeau, met daarbij de boodschap dat de schrijver het hoofdstuk over mij vergeten was. Dat vond ik begrijpelijk, aangezien de schrijver druk was geweest met hoofdstukken over bijvoorbeeld Mandela en Anne Frank. De ouders van Kirsten noemden mij een held: 'Jij zet je in voor anderen, een beter leven voor de ander. Dat maakt jou tot een held',  zeiden ze.

Uiteraard was ik gevleid, maar ik was ook verrast. Kirsten was in mijn ogen een gewone, makkelijke leerling die op alle gebieden lekker mee kon komen in de groep. Die Kirsten bleek ze achteraf pas in groep 8 geworden te zijn. 'Dankzij u voelde ik me gewoon bijzonder', zei ze. Dit bracht mij enigszins van mijn stuk. Ik probeer juist altijd alle kinderen in mijn klas het gevoel te geven dat ze ‘gewoon’ zijn.

In groep 8 krijg ik regelmatig kinderen binnen die door de jaren heen zijn heen en weer geslingerd tussen hoop en teleurstelling. Ieder nieuw schooljaar was daar de hoop dat alles anders en beter zou worden, maar helaas volgde er voor sommige kinderen ook weer de teleurstelling. Dit zijn vaak de kinderen die, al dan niet met een ‘stempel’, als ‘anders’ of ‘bijzonder’ worden beschouwd door hun omgeving. Als ik mijn klas in gedachten neem, schieten de namen van deze kinderen vaak als eerste te binnen. Kinderen die ‘anders’ zijn, worden door hun omgeving ook anders behandeld. Die andere behandeling geeft deze kinderen het gevoel dat ze buiten de groep staan, er niet bij horen.

Voor mij ligt juist bij deze kinderen de uitdaging binnen mijn beroep. Deze kinderen verdienen het gevoel dat ze geaccepteerd worden door hun omgeving, dat ze erbij horen en dezelfde behandeling krijgen als de rest van de groep. Hoe bereik je dat? Dat antwoord weet het kind vaak zelf al, het worstelt immers al jaren met dit probleem. De kunst is om naar het kind te luisteren en te verstaan wat hij bedoelt door dezelfde taal te spreken. Neem het antwoord serieus, leg het niet in een weegschaal en geef geen waardeoordeel. Als het kind zich gezien en gehoord voelt, ontstaat de vertrouwensband die nodig is om het antwoord ook aan de rest van de groep te durven vertellen. De rest van de groep ziet dan dat dit kind helemaal niet anders is, het is ‘gewoon’ net als zij en hoort erbij. Wat een opluchting moet het zijn als blijkt dat je bijzonder gewoon bent!

Naast deze kinderen, die in elke klas zitten, probeer ik ook de ‘gewone’ kinderen niet uit het oog verliezen. Dit jaar heet Kirsten Vera. Vera die thuis vertelt dat ze zomaar dingen tegen me durft te zeggen, zonder erbij na te denken.  Ze heeft in de klas het gevoel dat ze in een verhaal van Meester Jaap (Jaques Vriens, red.) is beland. Toevallig is Meester Jaap mijn grote voorbeeld. Als kind wilde ik in zijn klas zitten en als juf wil ik hem zijn. De echte helden in mijn verhaal zijn de kinderen, zij moeten zich ieder jaar weer aanpassen aan de leerkrachten en uitvinden wat er van ze verwacht wordt. Wat vindt deze juf ‘gewoon’ en ‘bijzonder’? Hoe bereik ik dat? Kan ik aan de verwachtingen voldoen? Die onzekerheid wil ik wegnemen. Ieder kind is voor mij gewoon bijzonder en bijzonder gewoon!

Janneke de Koster is lerares op openbare basisschool de Vlieger.