Interview Aziza Mayo: 'De mens is het ijkpunt voor wat we te doen hebben en hoe we daaraan werken'

21 december 2022

Op vrijdag 25 september jl. nam Aziza Mayo officieel afscheid als lector Waarde(n) van Vrijeschoolonderwijs aan de Hogeschool van Leiden. In dit interview blikt ze terug op haar tijd bij  de hogeschool en vertelt over haar nieuwe functie bij NIVOZ, waar ze sinds begin 2021 aan verbonden is. Dit interview verscheen eerder in de wintereditie van Greatwork!, het magazine van de faculteit educatie van Hogeschool Leiden. 

Hoe was dat voor je, een afscheid op afstand? [vanwege corona kon ze er niet bij zijn, red.]

“De eerste reflex was om het niet door te laten gaan, maar eigenlijk bleek het een mooi cadeau om te voelen dat het zonder mij kon. Dat we met elkaar de bedding hebben gecreëerd waarin anderen naar voren kunnen stappen. Een collega heeft mijn verhaal voorgelezen. Zelf lag ik met mijn telefoon in bed en kreeg ik de hele avond foto’s en berichtjes, dat voelde als een warm bad.”

Wat was de kern van je afscheidsverhaal?

“Het ging over de pedagogische opdracht die je met elkaar op je schouders neemt. We hebben veel gewerkt aan subjectiverend onderwijs en wat dat betekent voor leerlingen, maar nu ging het over de leerkrachtkant. Wat heb je in jezelf en met elkaar te bewegen? Het zat op het snijvlak van mijn werk bij NIVOZ en bij het lectoraat.”

Wat is je rol bij NIVOZ precies?

“Ik ben directeur Onderzoek en Ontwikkeling. De algemeen directeur, Gabrielle Taus, noemde het dat ik het ‘geweten’ mag zijn. Ik wil helpen een bedding te creëren om een koers te varen met elkaar, en steeds die stip op de horizon te zoeken.”

Waar werk je dan zoal aan?

“Met de pijler Onderzoek & Ontwikkeling verdiepen we ons in thema’s, zoals toetsing en kansenongelijkheid, en organiseren we bijvoorbeeld onderwijsavonden. Met het leiderschapsteam werk ik aan de ontwikkeling van NIVOZ. Dat kan gaan van budgetten tot onze visie op inclusiviteit en diversiteit, en hoe we onze eigen organisatie diverser kunnen maken. 

NIVOZ-breed werken we nu aan het herijken van het gedachtengoed rondom pedagogisch tact en leiderschap. We houden ervaringsbronnen, praktijkbronnen en literatuur opnieuw tegen het licht en stellen ook de vraag: klopt het nog wat we in de praktijk van onze opleidingstrajecten doen? Het is een heel mooi proces, omdat je onderzoeksmatig met elkaar werkt en zowel je denken als de handelingspraktijk verdiept.

Dan hebben we ook nog het Whole Child Development programma, en het programma Grootstedelijke Pedagogiek in Rotterdam, waarin we leergemeenschappen gaan vormen rondom grootstedelijke pedagogische vraagstukken in lerarenopleidingen.”

Je bent de afgelopen twee jaar steeds meer voor NIVOZ gaan werken. Hoe heeft je rol zich ontwikkeld?

“Ik heb tijd nodig gehad om te kijken wat mijn plek kon zijn. Er liepen natuurlijk ook al allerlei processen en samenwerkingen. Ook heb ik geprobeerd me te verhouden tot het denken van Luc Stevens, de oprichter van NIVOZ. Vorig jaar hebben we samen een onderwijsavond gegeven, dat was een hele mooie aanleiding om ons denken naast elkaar te leggen en elkaar te bevragen. Na die avond had Luc ook zoiets van ‘nu is het goed geweest en ga ik het stokje overdragen, ik ben niet meer nodig’. Ik vind het heel mooi dat zo’n natuurlijke overgang zowel bij de hogeschool als bij NIVOZ mogelijk was.”

Was de overgang vanuit de hogeschool erg wennen?

“Ik moest wel wennen aan de veelheid van overleggen. Het is zoeken waar je bij betrokken moet worden en waar je ruimte moet geven. Waar ik niet aan hoefde te wennen, maar wat ik wel heel fijn vind, is dat de menselijke maat de norm vormt en nooit het systeem. De mens is het ijkpunt voor wat we te doen hebben en hoe we daaraan werken. Dat je steeds vanuit je visie zoekt naar congruentie, daar voel ik me heel prettig bij.

De charme van een lectoraat is dat je een soort duizendpoot bent, maar dat is ook de achilleshiel. Ik was fondsenwerver, administrateur, manager, docent, redacteur. Bij NIVOZ heb je mensen die echt specialist zijn op hun gebied; je kan ideeën voorleggen en dan wordt het opgepakt. Het is kleinschalig, de lijntjes zijn korter en je kunt beweeglijker zijn.

Maar ik weet niet of ik bij NIVOZ terecht was gekomen als ik niet eerst bij Hogeschool Leiden had gewerkt. Daar heb ik echt geleerd om partner te zijn, bijvoorbeeld met het ontwikkelen van de teammaster. Dat je vanuit het niets start, ideeën bij elkaar brengt, scherpt en in de praktijk brengt, en zo al lerend verder ontwikkelt. De hogeschool heeft me uitgedaagd om uit mijn comfortzone te komen.”

Wat neem je nog meer mee naar NIVOZ van wat je op de hogeschool geleerd en gedaan hebt?

“Ik heb ook de realiteit van de opleidingen leren kennen en de complexiteit van het systeem. Al die mensen werken daar met hart voor onderwijs maar hebben net als scholen te maken met de realiteit van regeldruk en de inspectie.

Mijn visie op onderzoek is ook fundamenteel veranderd. Ik dacht dat onderzoek antwoorden moest geven, terwijl goede vragen stellen en mensen helpen vragen te stellen minstens zo belangrijk is. Ze moeten hun eigen haakjes vinden en iets kunnen en willen met wat je aanreikt. Bij NIVOZ zijn we dit ook steeds meer aan het leren, omdat we een organisatie met een duidelijke missie en uitgesproken standpunt zijn. Hoe kun je ook open het gesprek aangaan, daar waar je boodschap niet vanzelfsprekend landt? Kunnen we ook ons eigen perspectief oprekken?”

Waar hoop je naartoe te bewegen binnen en met NIVOZ?

“Dat we onze expertise echt in partnerschap in kunnen brengen. Het belang van de pedagogische opdracht wordt zo breed gevoeld. Tegelijkertijd is iedereen zoekend wat dat dan betekent; dus ik wil graag bijdragen aan de goede vragen en antwoorden om daar vorm aan te geven.”

En hoe kijk je naar de toekomst van de hogeschool?

“Ik ben wel heel benieuwd of de beweging naar het centraal stellen van de pedagogisch oriëntatie zich verder gaat ontwikkelen en hoe dan. Hogeschool Leiden heeft daar altijd wel een bewustzijn voor gehad, maar het is ook nog zoeken hoe je het pedagogische en didactische echt kunt verbinden.

Deze tijd vraagt echt om het centraal stellen van het menselijke in plaats van het systemische. Maar dat maakt het minder voorspelbaar, controleerbaar en beheersbaar. Hoe kunnen we ons daartoe verhouden? Ik ben benieuwd of dat een vraagstuk is.”

Wat mis je van de hogeschool?

“De mensen. Ik vond de hogeschool ook gewoon een vrolijke plek, ik heb heel veel gelachen. Ook op momenten dat er verdrietige dingen gebeurden zag je de kracht van de menselijke maat en ontmoeting. Dat vind ik knap in zo’n groot log systeem. Het vuur van de docenten en de kracht waarmee ze zich inzetten om mooi en betekenisvol onderwijs te maken, voedt mijn hoop voor de toekomst.”