'In hoeverre zijn tieners onze spiegel?'

11 mei 2017

Leven als een puber. Jack Provily kijkt er naar met enige afgunst. Bankhangen, beetje chillen, op je gemak de dingen doen, niet voortdurend alles plannen, genieten, het leven nemen zoals het komt, niet verder kijken dan je mobiel lang is, take it easy.

Het leven nemen zoals het komt. Pubergedrag waar ik vaak met enige jaloezie naar kijk. Want kijk ik naar mezelf: geen tijd om te hangen, aan het werk, tempo maken, doelen stellen, tijd is geld, dingen naar je hand zetten, vooruit denken en plannen, actie, actie, actie..

Deze laatste manier van leven heeft mij geen geluk gebracht en daarom leef ik nu minder in mijn hoofd door beoefening van mindfulness en meditatie. Hierdoor ben ik me meer bewust van het NU. En doe ik mijn best om minder te doen. Bij tieners lijkt dat soms een natuurlijke staat van doen. Velen van hen zijn al in het hier en nu en lijken minder geplaagd door zorgen over morgen.

Ik vraag me dus af waarom wij zo bezig zijn om onze jongeren aan te sporen tot actie, tot plannen maken, serieus je zaken aan te pakken, zelfs met competentie-gericht onderwijs...

Waarom willen we toch dat ze op ons gaan lijken? Waarom blijven wij in dat patroon hangen? Waarom menen wij dat onze levenswijze beter is dan die van hen? Wordt de wrevel bij pubergedrag veroorzaakt, omdat dit niet past bij onze levensstijl van alsmaar doorgaan, altijd maar in actie en niet stoppen? Of zijn onze tieners een spiegel? En zien we bij hen terug wat wij te weinig ontwikkeld hebben....?

Verschillende fasen in het leven hebben hun eigen vraagstukken. Bij jongeren tot 20 jaar constateer ik vaak weerstand. Hun gevoel zegt hen dat onze 'rationele' aanpak niet klopt met hun belevingswereld. Veel jong-volwassenen tussen 20 en 30 jaar vragen zich af wat ze nu met hun leven gaan doen en voelen dat onze traditionele manier niet bij hen past. Oudere generaties zoeken naar een andere, betere kwaliteit van leven, gezien bewegingen zoals mindfulness, yoga, retraite-weekenden, etc.

In het boek 'Stralend in de wereld' van Sebo Ebbens las ik een behulpzame zienswijze. Hij beschrijft vanuit het Tibetaans Boedhisme vijf stijlen die elk van ons bezit (. De veronderstelling is dat we gelukkig worden als we ons de vijf stijlen eigen maken. De meesten van ons gebruiken slechts drie van de vijf stijlen.

Één van de stijlen zien we terug in het gedrag van veel pubers. Het bijzondere is echter dat deze stijl het minst terug te zien is bij volwassen westerlingen. Wat bij deze stijl hoort en wat we ervan kunnen leren, is: zitten, zijn, niet bewegen, langzaam, alle tijd nemen, ritme creëren met veel ruimte, niet presteren onder druk, wachten op het juiste moment, niets doen en rust. Deze kwaliteiten kunnen echter ontaarden in onverschilligheid, in eigen wereld zitten, vast komen te zitten en ontkoppeld raken.

Beide kanten zien we bij tieners terug. Als we hen waarderen om de genoemde kwaliteiten en ze aanpakken bij de donkere zijde van de stijl, kan het mes aan twee kanten snijden.

Door van hen te leren dat je niet altijd actief hoeft te zijn, kunnen wij misschien meer stoppen en ontspannen en daardoor beter zien wat er echt om ons heen gebeurt. En als we hen kunnen laten voelen dat ze gewaardeerd worden om deze kwaliteiten en dat het belangrijk is om deze niet kwijt te raken, maar ze ook confronteren met de gesloten zijde van hun stijl, kunnen ze zich blijven ontwikkelen in deze stijl.

Als opvoeder zie ik het als mijn plicht om onze kinderen datgene te geven waar ze een plezierig en gelukkig leven mee kunnen realiseren. Een uitgebalanceerd gebruik van de vijf stijlen hoort daar wat mij betreft bij!

Deze column stond eerder in Kinderwijz. Jack Provily is werkzaam geweest als leerkracht, intern begeleider en directeur in het Primair Onderwijs. Sinds augustus 2012 is hij onderwijsbegeleider. Dit is zijn website Zo Mooi Anders.