In het tijdschrift 'Poverty and Learning' vat onderwijskundige en wetenschapper Ruby Payne samen wat men kan doen om kinderen uit gezinnen met een lagere sociaal-economische status te steunen op school. Natuurlijk geldt voor hen 'zonder relatie geen prestatie', maar ook andere zaken zoals de impliciete regels van school leren. Hieronder een Nederlandstalige samenvatting van het artikel zoals verschenen op ascd.org. 



Leerlingen uit gezinnen waar de ouders weinig opleiding hebben genoten, hebben vaak conflicterende ervaringen met hoe de gang van zaken thuis is ten opzichte van op school. Ze hebben over het algemeen minder steun en hulpbronnen vanuit de thuissituatie dan andere kinderen. Deze combinatie van factoren maakt dat het onderwijsproces voor deze leerlingen een uitdaging is. Als leraren deze uitdagingen erkennen, kunnen ze erop anticiperen. Ruby Payne kwam deze situatie meermaals tegen en heeft vanuit deze ervaring negen manieren gevonden om deze leerlingen optimaal te steunen in hun schoolloopbaan.

1. Relaties uit respect ('Build relationships of respect')

Zonder relatie geen prestatie. Ook James Corner formuleerde dit: 'No significant learning occurs without a significant relationship.' Dit betekent niet leraar en leerling 'buddies' zijn, maar dat hun relatie wordt gekenmerkt door steun. In 1998 interviewde Payne en haar collega's een aantal leerlingen om te vragen waaruit zou blijken dat een leraar respect voor een leerling toont. Ze antwoordden het volgende: de leraar noemt een leerling bij zijn/haar naam, beantwoordt zijn/haar vragen, praat respectvol, erkent zijn/haar aanwezigheid en help als er hulp nodig is. Het non-verbale gedrag was hierin vaak belangrijker dan het verbale, leerlingen konden hieruit de authenticiteit herkennen.

2. Leer in een sociale context ('Make beginning learning relational')

Het is belangrijk dat leraren alle leerlingen het gevoel geven deel uit te maken van een steunende cultuur. Payne geeft als advies om om te grijpen als een leerling altijd alleen zit in de pauzes, een nieuwe leerling altijd te koppelen aan een 'buddy' en om te zorgen voor opdrachten die samenwerking vereisen.

3. Leer leerlingen formeel spreken ('Teach students to speak in formal register')

De Duitse taalwetenschapper Martin Joos heeft omschreven dat elke taal vijf 'registers' heeft, ofwel niveaus van formaliteit. Kinderen uit armere gezinnen spreken vaak op een informeel niveau, terwijl er op school en met name in examens op een formeel niveau wordt gesproken. Payne stelt dat leerlingen die dit 'niveau' van taal niet gewend zijn daarom een achterstand hebben op andere leerlingen. Haar advies is dat leraren de risicoleerlingen leren communiceren op een formeler niveau.

4. Inventariseer de (steun)bronnen van elke leerlingen ('Assess each student's resources)

Bronnen (van steun) lopen zeer uiteen van financieel, emotioneel, mentaal, fysiek tot spiritueel. School vraagt een hoop van verschillende bronnen om tot 'succes' te komen. Kinderen uit gezinnen met aan lagere 'sociaal-economische status' worden vaak gekenmerkt door een klein steunnetwerk: minder familie/vrienden/buren om op terug te vallen. Als een leraar (school) op de hoogte is van welke 'bronnen' een gezin heeft, kan hier rekening mee gehouden worden aldus Payne, in plaats van dat er onrealistische eisen worden gesteld.

5. Leer de impliciete (verborgen) regels van school aan ('Teach the hidden rules of school')

In verschillende omgevingen, gelden verschillende regels. Sommige leerlingen pakken dat snel op, voor anderen is het moeilijker om de omschakeling te maken. Het gedrag en de houding die een leerling thuis helpt om het thuis fijn te hebben, kunnen erg verschillen met hoe je je moet gedragen op school om respect en succes te hebben. Payne stelt voor om de regels die (impliciet) in school gelden openlijk met leerlingen te bespreken, zodat ze zich hiervan bewust zijn en er rekening mee kunnen houden.

Lees de overige vier tips van Payne in het originele, Engelstalige artikel.