Het kind en de volwassene die je bent. Wie zit in wie verstopt?

11 september 2017

Docent Rob Bekker laat zich prikkelen door een citaat van Désanne van Brederode. Om naar zichzelf – als volwassene – te kijken in relatie tot het kind dat hij was. Hij schrijft, onderzoekt en vraagt. Wie zit in wie verstopt? 'The child is father of the man.'

‘Zoals iedere volwassene de vleesgeworden verstopplaats is van een (….) kind, zo is ieder (….) kindje de feestelijke verpakking van een (….) volwassene (….).’

Ik weet ook na haar voordracht niet of Désanne van Brederode My Heart Leaps Up van William Wordsworth las, met daarin de regel “The child is father of the man”. Ik vermoed van wel, of anders hoorde ze zeker track 11 van Smile waarin The Beach Boys zingen ‘Child / Father of the man’.

Het is een regel die ik jarenlang las als een oproep tot nederigheid; blaas je niet op, ken het kind in jezelf, beter dan de macho uithangen. De  ‘broers en neven’ zingen alsof ze nooit mannen werden. Vooral Brian Wilson – die als BB-legende nog een imposant oeuvre naliet, lijkt nooit volwassen te hebben willen worden. Altijd had hij iemand nodig; niet om hem uit de goot te houden, wel uit de zandbak. Daar gaat het in My Heart Leaps up niet over.

My heart leaps up when I behold
A rainbow in the sky:
So was it when my life began;
So is it now I am a man;
So be it when I shall grow old,
Or let me die!
The Child is father of the Man;
And I could wish my days to be
Bound each to each by natural piety.

In internetcommentaren memoreren lezers dat het klopt wat Wordsworth opwerpt. Wat er als kind in zit, komt er als volwassene uit. De appel
valt niet ver van het klokhuis? Zoals jongen fluiten, laten ouden oren tuiten.

Als ik die redenering volg en er een passage uit mijn schoolkeuzeadvies van de lagere school naast leg (vraag was: wie neemt dat waar, wat er als kind al in zat ….) tot welke conclusie kunnen de jongen die ik was en de man die ik ben samen komen? Naast de lofprijzingen op mijn basisschoolrapporten en in het verslag van het Katholiek Bureau voor School- en Beroepskeuze raakte dit me: “Het eerste jaar zal moeilijk voor hem worden, omdat hij zich niet zo gemakkelijk aanpast, maar met steun van thuis zal hij deze moeilijkheden toch wel kunnen overwinnen.”

Wat er als kind al in zit ….
Wat is de vindplaats? Was er een Korczak in de buurt? Zag juf Crone het, meneer De Reuver, meneer Bijen?
Mijn moeder flapte er in mijn puberteit uit dat ik bizar was.
In haar dementiteit heet het: ‘Dat weet ik allemaal niet meer hoor.’
Wie nam waar wat er als kind al in zat?

Met mijn Theo Thijssen- of Daniel Pennac-masker op kan ik misschien zelf iets maken van die droge woorden op mijn rapport … - waar ik 30 jaar geleden dichterlijk kwaad om word, maar die ik bij herlezing als 60-jarige schouderophalend lees. Waarom ontving ik ze drie decennia eerder zo onvolwassen? Is dat misschien wat er als kind al in zat:
door de beren de weg niet meer zien? Een rapport dat vol lovende woorden stond, verdichtte ik tot negatieve kritiek die me een vrijbrief gaf om me als buitenstaander op te stellen.

De man met het kind in zijn ogen moet nodig zijn overtuigingen eens afstoffen, ontroesten. Pas ik me moeizaam aan of pas ik me moeilijk IN?
Houd ik afstand van nieuwe contacten omdat ik die ver weg wil houden van mijn ouderlijk huis, waar ik woon onder het bewind van Cor en Cock van der Laak? Zoiets komt later altijd goed, als dat er als kind al in zit.

Ik verbind me moeizaam met een groep
en dat veroordeelt me tot rollen als leraar, zanger, coach,
de man die met zijn gezicht de andere kant uit staat,
naar iedereen toe.
Extravert vooral.

De kennis van wat er als kind al in zat, is met de jaren van opgroeien verloren gegaan. Wat mijn herinnering, mijn puberale woede en mijn volwassen gevleugelde fantasie er aan vervormd hebben, begint me door herhaald onderzoek duidelijker te worden. Tegen de tijd dat mijn leven eindigt, zal ik een vrij helder beeld hebben van wie ik als kind was. Dat beeld is al in mij aanwezig. Ik hoef er enkel de overtollige stukken nog maar af te bikken. We kunnen ook minder doen.
Nog een keer proberen. Wie zei zoiets ook weer?
Geen taalarbeider, een beeldbouwer!

Rob H. Bekker is docent Nederlands op Ithaka Internationale Schakelklassen. www.ithaka-isk.nl

*
Masterclass op 26 september
Ontspannen en gelukkig voor de klas staan, hoe doe je dat?’.

Op dinsdag 26 september zal Suzanne Niemeijer een Masterclass verzorgen in Driebergen, met als titel ‘Ontspannen en gelukkig voor de klas staan, hoe doe je dat?’. Deze speciale middag/avond is verbonden aan het NIVOZ-jaarthema Volwassenheid dat we in deze septembermaand  vanuit een spiritueel perspectief verkennen. Ook de eerste Onderwijsavond met Désanne van Brederode op woensdag 6 september viel onder dit deelthema. Klik hier voor meer informatie, tijden en kosten.