'Het gaat er om dat ik er ben, in dat moment, dat kinderen weten dat ze kunnen rekenen op compassie en vertrouwen'

24 mei 2015

Leraar Erwin de Vos bezocht een conferentie Mindfulness in gezin en onderwijs. Hij kreeg er bevestigd waar het voor hem om draait in het contact met leerlingen: om  vertrouwen, verbinding, geduld, openheid, compassie. 'Natuurlijk lukt het me niet altijd om dat allemaal te geven.' Maar Erwin ziet het wel terug in het contact dat hij recent had met Fleur. 'Noem het pedagogische tact, noem het mindful. Het is in ieder geval de reden dat ik dagelijks met zoveel plezier naar mijn werk ga.'

Fleur moet een werkstuk maken. Het gaat over Piramides. Ze zit te zwoegen met haar vriendin, maar het wil haar maar niet lukken: ze krijgt geen letter op papier.

Ik zit in een bijna leeg lokaal achter de iPad, mails te tikken, als ze naar me toe komt met een vraag over haar werkstuk. Ze staat te schuifelen, haar gezicht is bleek terwijl ze naar beneden kijkt. Ze stamelt een vraag die ik niet begrijp. Ik vraag haar hoe het eigenlijk met haar gaat.
Ze begint te huilen en zegt: “Niet goed.”
“Ligt het aan school?” vraag ik.
“Nee, aan thuis.”
“Wil je erover praten?”

Haar ouders zijn een nu jaar uit elkaar. Ze vertelt over haar vader. Hij zou eigenlijk elke week een dag moeten komen. Soms komt hij, soms niet, soms maar vijf minuten. Dat brengt altijd onrust met zich mee: Beloftes die niet nagekomen worden, ruzie, veel te grote cadeaus. Fleur vertelt honderduit. Ze is niet meer te stoppen. Ze huilt en praat. Ik luister. Ik weet soms niet wat te zeggen en zeg dan niets. Ze heeft niet veel nodig. Ik hoef er alleen maar te zijn. Stil. Met aandacht voor haar. Aanwezig en geduldig. Ik probeer niet te veel te willen: nergens naartoe, niks oplossen.
'Ik heb, als ik wakker word, geen zin om naar school te gaan. Ik wil alleen maar in bed blijven en thuis zijn,' zegt ze. 'Het is dus eigenlijk al een grote prestatie dat je hier bent!' Zeg ik. Want dat is het.

Een week later luister ik op de conferentie “Mindfulness in gezin en onderwijs” naar emeritus hoogleraar Luc Stevens van het NIVOZ: 'Leraar zijn is in de eerste plaats een relationeel beroep. Het gaat erom het goede te doen op het goede moment; pedagogisch tactisch te handelen. Pedagogische tact heeft dezelfde kernwaarden als mindfulness: Vertrouwen, verbinding, geduld, openheid, compassie.'

De zaal zit vol leerkrachten die ademloos luisteren naar zijn presentatie. Hij geeft woorden aan wat ik beleef als leerkracht op school. Hij begrijpt en beschrijft waar lesgeven om draait: het kind is niet geholpen met een goede administratie, studiedagen over de nieuwe rekenmethode en MR-vergaderingen. Die moeten we doen, die zijn belangrijk, maar ze zijn niet waar het om gaat. Het gaat er om dat ik er ben, in dat moment, dat kinderen weten dat er openheid is, en contact, verbinding en geduld. En dat ze kunnen rekenen op compassie en vertrouwen.

Natuurlijk lukt het me niet altijd om dat allemaal te geven. Ik verlies mijn geduld, ben te druk met mijzelf en het curriculum of ik doe de administratie. Maar toch, soms, zoals die keer met Fleur, lukt het wel. Noem het pedagogisch tact, noem het mindful. Het is in ieder geval de reden dat ik dagelijks met zoveel plezier naar mijn werk ga. Ik herken het, de leerkrachten in de zaal herkennen het, Luc Stevens verwoordt het.
Het applaus dat hij krijgt duurt minutenlang.

Erwin de Vos is leerkracht op De Zevensprong in Boskoop en trainer voor Mindfulonderwijs. Het blog stond eerder op de site Mindfulonderwijs.