Gezinsnarratief

3 april 2018

Op de Onderwijsavond van afgelopen donderdag 7 maart pleitte psychotherapeut en universitair hoofddocent aan de Radboud Universiteit Jan Derksen ervoor dat ouders voor de geboorte van hun kinderen al zouden moeten nadenken over wat zij belangrijk vinden in het gezinsleven en hoe zij de opvoeding vorm willen geven: een 'gezinsnarratief'. Nynke Bos bedenkt wat haar narratief zou zijn geweest, toen ze zeven jaar geleden haar gezin stichtte en hoe dat in de loop der jaren (al) veranderd is. 

Het gezinsnarratief zou volgens Jan Derksen ongeveer een A4tje moeten beslaan met de belangrijkste ‘gezinskenmerken’ of afspraken op een rijtje. Denk bijvoorbeeld aan afspraken over schermpjes, zondagse boswandelingen en andere zaken die binnen het te stichten gezin een prominente plek zouden moeten krijgen Deze afspraken gelden dan voor ieder gezinslid, ook voor de ouders zelf dus; zij dienen het uit te dragen en voor te leven.

Ik denk na over hoe mijn gezinsnarratief eruit zou zien. Voor ons is het te laat om het van te voren uit te tekenen, het oudste kind is al bijna zeven, maar ik kan in gedachte wel terug gaan naar die kinderloze verwachtingsvolle tijd.

Schermtijd
Van afspraken over schermpjes was zeven jaar geleden voor ons nog geen sprake, ik had zelf nog geen smartphone of tablet en een computer gebruikte ik enkel voor mijn werk. Over televisie kijken hadden we wel zo onze ideeën. De televisie zou absoluut niet de hele dag aanstaan, een keer per dag even kijken leek ons voor kinderen meer dan genoeg. Eten zouden we te allen tijde gezellig samen doen aan de eettafel. In de zomervakantie zouden we heerlijk ontspannen kamperen in Zuid-Frankrijk en onze kinderen zouden elke dag buiten spelen en van alles ontdekken in het bos.

Voornemens en realiteit
De werkelijkheid. Tja, op sommige punten zit die niet eens zo ver van de voornemens af. Er wordt op een enkele uitzondering na een keer per dag televisie gekeken, alleen dvd’s, geen reclame en andere onzin dus. Verder zijn er geen schermpjes voor de kinderen in huis. Op school met de tablet werken en spelen vinden wij voldoende. We eten elke dag samen aan tafel; afhankelijk van het gerecht verloopt dat meer of minder gezellig. Alleen dat kamperen in Zuid-Frankrijk is helemaal mis gegaan. We waren zonder kinderen al geen echte kampeerders en het blijkt dat dat kampeerbloed niet opeens gaat stromen wanneer er kinderen worden geboren. Hoe idyllisch het er ook uit ziet, en hoeveel voordelen ik ook kan opsommen – wij zijn Azië-mensen. Eerst met een kind, toen met twee, en ja – met drie kan het ook.

Opvoeden door voor te leven
En dan dat buiten spelen en ontdekken in het bos. Het blijkt een hele opgave om drie kinderen die een pyjamadag hebben naar buiten te lokken op zondagmiddag in de winter. Ook al schijnt het zonnetje verraderlijk, zij weten dat de kou hen buiten om de oren zal waaien. Ze hebben nog veel meer argumenten: er lopen honden in het bos, die zijn eng. Met die lange winterjas kunnen ze niet fietsen en de laarzen zitten niet lekker. Maar wij ouders zetten door. We moeten naar buiten, dat vinden wij belangrijk! De wandeling eindigt met ieder een kind op onze rug en een derde er jammerend achteraan sjokkend. Dit gaan we niet winnen. We besluiten het volgende weekend de kinderen hun pyjamadag te laten vieren en zelf om de beurt een heerlijke wandeling te maken. Want voorleven is het goede voorbeeld laten zien, dan komt het helemaal goed met ons gezin.

Ik denk dat het goed is om als (aanstaande) ouders na te denken over wat je belangrijk vindt voor je kinderen, voor je gezin. Zo weet je ook waar je al op een lijn zit en waar nog wat te bespreken is. Maar niet alles is vast te leggen van tevoren; gewoontes en rituelen kunnen ook heel mooi ontstaan met de kinderen erbij. Samen als gezin ontwikkelen en ontdekken wat bij jullie past, waar iedereen zich goed bij voelt. Zo hadden wij van tevoren nooit kunnen bedenken dat onze kinderen heel blij zouden worden van de weekendboterham (een boterham belegd met vier verschillende smaken) en dat een abonnement op de dierentuin eigenlijk betekent dat je een abonnement hebt op de (binnen)speeltuin. Prachtige aanvullingen op ons gezinsnarratief.

Nynke Bos heeft drie kinderen, is oud-leerkracht en tegenwoordig kinderyogadocente. Dit is haar website.