Examenuitslagen: de leerling schokt en valt stil als ze de telefoon neerlegt

19 juni 2024

Tegenwoordig is er, veel meer dan vroeger, aandacht voor de bekendmaking van de examenuitslagen. Leerlingen posten er filmpjes van op TikTok of andere social media, en als mentor die het beslissende telefoontje mag (of moet) plegen, moet je je daarom ook meer dan ooit je bewust zijn van hoe je het nieuws gaat brengen. Zeker als een leerling niet geslaagd is. Dat zag ook docent Nederlands Mike Louwman.

Op een dag in juni hoorde ik dat ik geslaagd was. Met een heleboel andere leerlingen werd ik ontboden op school. In de aula klom de conrector op het podium en feliciteerde ons. Het was een formeel moment. Ik voelde me niet uitgelaten of opgelucht, hooguit geslaagd, net als alle anderen. Vervolgens belden we allemaal naar huis en gingen we de stad in. Van de gezakten ontbrak elk spoor. Nog steeds weet ik niet hoe het met hen is afgelopen, laat staan hoe zij geïnformeerd zijn. Ik hoop niet op dezelfde manier.

Tegenwoordig is er meer aandacht voor de bekendmaking. Leerlingen worden doorgaans op hun mobiele telefoon gebeld op een tijdstip dat van tevoren zorgvuldig is gecommuniceerd door hun mentor. ‘Met mevrouw Van Tiel’ of ‘met meneer Adriaanse’, klinkt aan de andere kant van de lijn. De voornaam is niet ver weg meer, maar dit moment leent zich er nog niet voor. De leerlingen houden hun telefoon, die op luidspreker staat, trillend vast en kijken angstig naar het scherm. Dan volgt het verlossende bericht. ‘Je bent geslaagd!’ ‘Echt?’ De leerlingen slaan hun handen voor hun mond, staan onwennig op uit hun stoel, gaan snel weer zitten en schrikken van een champagnekurk die hun vader ontkurkt in de keuken. Het feest kan beginnen.

Althans, als de mentor inderdaad ter zake is gekomen. Op social media circuleren filmpjes waarin de docent aan de andere kant van de lijn zijn moment pakt. Of, beter gezegd: het moment van de leerling afpakt. ‘Zo, Fenna, waar bel ik over, denk je?’ Fenna speelt het spel mee, in de hoop dat ze daarmee dit onverdraaglijke proces versnelt. ‘Mijn eindexamen?’ ‘Och, nu je het zegt, dat is waar ook. Wat denk je, Fenna? Bel ik met goed of met slecht nieuws?’ Fenna kan alleen nog maar in woorden praten.’ ‘Goed?’ ‘Dat is te hopen, hè? Zit of sta je, Fenna?’ ‘Zit.’ In beeld zie je Fenna’s adem stokken. ‘Nou, ga dan maar staan.’ ‘Oké…’ ‘Wat denk je?’ ‘Ik weet het niet?’ ‘Dan zeg ik het maar: je bent geslaagd!’ Fenna slaat haar handen voor haar mond en huilt. In de keuken, net buiten beeld, ontkurkt haar vader de champagne. Als Fenna gekalmeerd is, kan eindelijk het feest beginnen.

Tot zover het goede nieuws.

Leerlingen die niet geslaagd zijn, maar wel hun best hebben gedaan, zich ontwikkeld hebben, de verantwoordelijk genomen hebben voor de zorg voor een broertje of zusje, uitgeblonken hebben in sport, in een bijbaan, in dans of theater, leerlingen die zichzelf durven te zijn te midden van klasgenoten, die een ander vrijwillig voorrang verlenen in het verkeer, die de muziek pas aanzetten als de buurbaby wakker is, die weten wat ze willen of juist wat ze niet willen, leerlingen die betrouwbaar zijn, onbevangen, eigenzinnig, behulpzaam of zorgvuldig, die leerlingen worden ook gebeld. ‘Met mevrouw Van Tiel’ of ‘met meneer Adriaanse’, klinkt aan de andere kant van de lijn. De leerlingen houden hun telefoon, die op luidspreker staat, trillend vast en kijken angstig naar het scherm. Dan volgt het verlossende bericht. ‘Je hebt het helaas niet gered.’ Na een lange stilte verschijnt vader in beeld, zonder fles.

In de stroom van filmpjes waarin leerlingen gebeld worden blijf ik hangen bij een filmpje van een leerling die te weten komt dat ze gezakt is. We horen hoe ze angstig de telefoon opneemt. ‘Ja?’ Daarna zien we haar ingespannen luisteren naar de woorden van haar mentor. Haar telefoon plakt aan haar oor; op luidspreker ging haar te ver. De mentor houdt het kort. De leerling schokt en valt stil als ze de telefoon neerlegt. Dan stuiven minstens tien vriendinnen en familieleden het beeld in. Ze knuffelen de leerling en zeggen dat het goedkomt. ‘Wat zei je mentor?’ vraagt haar moeder. De leerling slikt: ‘Dat ze trots op me is.’

Mike Louwman is leraar Nederlands op het Vasthorst College in Amersfoort