Erik ten Hag laat het zien: ruimte, tijd en criteria kunnen zorgen voor verbondenheid

1 maart 2023

‘Kinderen die autonomie aan kunnen, mogen leiding geven aan kleine groepjes kinderen. ’ Op de school waar Sjaak van Moorsel lesgeeft, werken ze met de begrippen ruimte, tijd en criteria: waar werken we, hoe lang krijgen we daar de tijd voor en wat zijn de afspraken tijdens dit werken? De criteria op het leerplein kunnen anders zijn dan in de klas.  En de criteria op het leerplein kunnen ook weer anders zijn tijdens contractwerk dan tijdens vrij initiatief. Sjaak vertelt.

Belangrijk is dat we ons samen houden aan wat we afspreken. Wanneer we dit niet doen, merken we dat de ruimte, tijd en criteria gaan versloffen. De focus blijft dan op het proces en gaat niet richting randverschijnselen. We moeten hier dus samen op alert blijven.

Dat dit niet alleen in het onderwijs slim is, laat Manchester United-trainer Erik ten Hag de afgelopen maanden zien op de Engelse voetbalvelden. Hij kwam in een klasje (voetbalelftal) waar de spelers het niet zo nauw namen met de afspraken. Die lapten ze zogezegd aan hun laars. Nou, dan ben je bij Ten Hag aan het verkeerde adres, want dat pikt hij niet. Zelfs niet van Christiano Ronaldo, die vervolgens vertrok.

Leiderschapsexpert Franka Rolvink Couzy zei erover in de krant: ‘Hij stelt duidelijke kaders, afspraken waar spelers zich aan moeten houden. Maar binnen die afspraken is veel mogelijk. Spelers hebben ook een bepaalde autonomie’. Ook in mijn klas zie ik terug dat dit kan. Wanneer de ruimte, tijd en criteria goed zijn, kunnen kinderen een vorm van autonomie (gekoppeld aan afspraken) ook goed aan. Als je duidelijke afspraken combineert met autonomie, dan creëer je de optimale leeromgeving.

Hoogleraar Kodden noemt dit in het Brabants Dagblad de hoogste vorm van leiderschap: anderen de leiding laten nemen. Dit kun je in een voetbalteam realiseren, maar evengoed in je eigen klas. Kinderen die deze autonomie aan kunnen, mogen leiding geven aan kleine groepjes kinderen.

En wat een mooie overeenkomst is er tussen wat ik bij Manchester United op dit moment zie en wat ook in onze groep zichtbaar is wanneer we het goed organiseren: verbondenheid naar elkaar en voor elkaar. En het bevestigt ook dat duidelijk zijn heel helpend kan zijn. Mooi dat Erik ten Hag laat zien wat we ook in de klas nodig hebben.

Sjaak van Moorsel is leerkracht op de Uilenspiegel in Boekel