Een veilig leerklimaat staat nooit op zichzelf

9 april 2017

Jeftha Vis staat sinds een paar jaar voor de klas en bouwde aan zijn pedagogische visie tijdens het traject Eerst De Klas. Wat hem daarbij hielp zijn de leerlingen en hun ouders. Zoals bijvoorbeeld Justin, die opgestroomd is van 2-vmbo naar 3-havo en het moeilijk heeft. Helemaal als hem iets heftigs overkomt: zijn vader krijgt een herseninfarct. Maar zijn klasgenoten staan hem bij, en Jeftha denkt terug aan de ouderavond van twee dagen, waar Justins vader aanwezig was. Zijn verhaal.

Een aantal jaar lang bood de stichting NIVOZ, initiator van hetkind, een masterclass aan trainees van het project Eerst de Klas. De deelnemers, met een master op zak, werken in het Voortgezet Onderwijs en volgden een universitaire lerarenopleiding. In het tweede jaar combineren ze hun werk met leerlingen met een stage in ofwel het bedrijfsleven ofwel bij een stichting zoals het NIVOZ. Als afsluiting van de masterclass schreef trainee Jeftha Vis een column over zijn werk.

Het afgelopen jaar, mijn tweede jaar als leraar, probeer ik veel aandacht te besteden aan een veilig leerklimaat. Toen ik zeventien maanden geleden voor het eerst voor de klas stond, had ik geen benul van wat pedagogische visie was, laat staan aan welke voorwaarden een behoorlijk leerklimaat zou moeten voldoen.

Justin is één van mijn mentorleerlingen. Het is mooie getinte jongen van zestien jaar die deze leergang zijn strepen probeert te verdienen in havo vier. Het jaar valt hem zwaar. Hij is in de tweede klas van het vmbo opgestroomd naar de havo. De derde klas was voor hem een makkie, maar in het huidige vierde jaar kosten de cijfers aanzienlijk meer moeite. Eergisteravond sprak ik zijn ouders. Hij staat twee onvoldoendes en mijn observatie is dat hij gedurende de lessen meer met meisjes bezig is dan met mij. Dat hoeft geen probleem te vormen, integendeel, maar zijn cijfers lijden er onder.

De bel gaat. Het eerste uur begint. Vlak voor de tweede bel treedt Justin binnen. De werkvorm van vandaag is een simpele – de leraar heeft zich er makkelijk van af gemaakt . De opdracht is een examenopdracht te maken en die vervolgens met een antwoordmodel vergelijken en tot slot met je buurman bespreken. Na vijftien minuten steekt  Justin zijn hand op. ‘Ik heb het antwoord op een heel andere manier berekend, maar het antwoord is wel goed. Krijg ik hiervoor de volle punten?’ Ik antwoord instemmend en dan stelt Justin een tweede vraag. ‘Is het oké als ik straks wat in de klas mag zeggen?’ Weer knik ik instemmend.

Ik geef Justin de ruimte. Dan zie ik het direct, er is iets ergs gebeurd. Zijn stem slaat over en de tranen lopen over zijn wangen. Hij vertelt de klas over zijn vader. ‘Vannacht hoorde ik om ongeveer drie uur mijn ouders praten.’  Hij snikt en begint hakkelend aan zijn volgende zin. Zijn vader heeft die nacht een herseninfarct gehad en is vanmorgen in allerijl geopereerd. De prop is verwijderd en vader maakt het goed.  De klas reageert fantastisch. Jongens en meisjes omhelzen Justin van alle kanten en hij wordt getroost met prachtige woorden.

Ik kan alleen maar denken aan het gesprek van eergisteravond. Ik had zijn vader moeten zeggen dat zijn zoon een topper is; een vriendelijke jongen met zijn hart op de juiste plek. En ik had hem moeten zeggen dat het goed komt,  omdat zowel Justin als hij er gelukkig niet alleen voor staan. De relatie moet de vaste grond onder mijn visie vormen. Daar ben ik intussen uit.

Jeftha Vis geeft les op De Passie in Utrecht en is trainee Eerst De Klas.