Een prachtige school in de voormalige DDR

2 september 2017

Via een goede vriendin van hem die danstrainingen heeft gegeven aan het team, kwam Michel Linthorst in aanraking met de Freie Ganztagschule in Neinstedt, een dorpje in de voormalige DDR.  Zij nodigden hem uit om een bezoekje te komen brengen, en Michel trof een prachtige school, waar alle tijd is voor kunst, dans, film, radio, drukwerk, literatuur, theater, natuur en vrije expressie. Zijn verslag.

‘Heb je kunnen ontdekken hoe de spanning ​is opgebouwd in deze film?’ vraagt de juf. Ze is net nieuw op de school en bespreekt met groep 6 enkele prijswinnende films. Ademloos volg ik de les van deze documentairemaakster uit Berlijn. Het niveau waarop de jonge leerlingen over kunst praten en denken is opvallend hoog. ​

Het motto van de school: Schooltijd is levenstijd. ‘We nemen dus ook echt alle tijd,’ zegt Marion Feibig, de directrice en drijvende kracht van de school. ‘We willen dat kinderen zich zo vrij mogelijk kunnen ontwikkelen, zonder druk. Pas in het laatste stadium krijgen de leerlingen cijfers, beoordelingen en toetsen.’

Het zijn geen loze woorden
Welke les ik ook bezoek, alles verloopt even gemoedelijk. Druk of conflicten zijn er nauwelijks te bespeuren en de spanningsboog is opmerkelijk hoog.
‘We vertellen niet alleen hoe Leonardo Da Vinci zijn reproducties maakte of zijn ingenieuze bruggen construeerde, we laten het de kinderen zelf doen en ervaren, zodat ze precies begrijpen hoe het werkt. Dat kan gerust vier weken of langer duren. We merken dat ze veel meer leren als ze echt de diepte in gaan en het zelf ondervinden,’ zegt Marion. ‘Even een stukje voorlezen uit een boek heeft zo weinig zin, dat zijn ze zo weer vergeten. ​

‘Komt het lesprogramma niet in de knel?’ vraag ik.

‘We maken hele bewuste keuzes. Al onze leerlingen voldoen aan de eindtermen en stromen naadloos door naar het vervolgonderwijs,' zegt de directrice. 'We nemen de tijd en benutten deze zeer intens. We trekken er ook zoveel mogelijk op uit, gaan de bergen in, waar we onze eigen boshut hebben en kunnen overnachten. We gaan een week kanovaren in het kader van  een waterproject en we nemen de leerlingen mee naar Portugal om meer te leren over permacultuur. ​

Ik geniet met volle teugen en leer zoveel in korte tijd. Wat had ik als kind graag op deze school gezeten. Als leraar ook trouwens.

De lessen waarbij paarden worden ingezet voor de ‘weer-samen- naar school-kinderen’ maken op mij een diepe indruk. Twee meisjes van een jaar of 6 verzorgen en masseren heel ontspannen een reusachtig paard. Ik hou voor de zekerheid wat meer afstand. Een van de meisjes laat mij zien hoe je contact kunt maken. ‘Je moet je hand uitsteken, dan kan hij even snuffelen. Je ziet vanzelf of hij contact met je wil,’ zegt het meisje vol zelfvertrouwen. Voorzichtig aai ik het paard en merk na een tijdje hoe ontspannen ik word. ‘Ze vinden het heerlijk om geaaid te worden,’ zegt de juf, ‘en als ze merken dat wij wat voor hun doen, dan zijn ze ook bereid om voor ons te werken.’ Hier worden een paar mooie levenslessen in de praktijk gebracht. De meisjes gaan te paard terug naar school en mogen zelfstandig door het riviertje rijden. Mijn hart gaat open.

Alle kinderen verdienen zoiets!
De lessen en de materialen zijn zo rijk, alles is esthetisch tot in de puntjes verzorgd en er is veel tijd voor kunst, dans, film, radio, drukwerk, literatuur, theater, natuur en vrije expressie. ​

‘Hoe krijg je het voor elkaar, Marion? Ook financieel, bedoel ik.’
‘Ik ben de directeur. We hebben geen organisatie boven ons, ik kan alles zelf beslissen en er gaat geen cent naar managers of een organisatie. Alles gaat naar de kinderen.

In stevige pas lopen we naar de kantine. Het is hard werken voor Marion en haar team en het vraagt veel inzet en passie. Maar het geeft ook ontzettend veel voldoening.
Marion wil per se dat ik het eten proef: ‘Iedereen eet hier warm voor maar 2 euro. Alles supervers en gezond. Goede voeding is ook belangrijk om goed te kunnen leren!’ Ze heeft niks teveel gezegd, ik lik mijn vingers af en besluit voor een tweede ronde te gaan.

Dan is het mijn beurt
Ik geef een workshop over vertrouwen aan de oudste leerlingen en daag ze uit om hun eigen grenzen te verkennen. Marion kijkt het lachend toe en geniet net als ik van de uitwisseling. ‘ We nodigen vaak  kunstenaars uit. Vorig jaar deden we een dansproject met Royston Maldoom en Nanni Kloke,’ vertelt ze. En als jij hier wilt komen werken, dan ben je ook van harte welkom. We zijn altijd op zoek naar mensen die geloven in onze manier van werken en een mooie bijdrage kunnen leveren.’

Op weg naar huis staar ik door het raam van het trage boemeltreintje en denk: ‘Het is nog maar zo kort geleden dat de vrijheid van de inwoners van het voormalige DDR zo beperkt was. Des te opmerkelijker is de vrijheid en eigenzinnige manier van werken van deze school die ik in de afgelopen dagen heb ervaren.’

Alle foto's die Michel maakte op de school kun je bekijken op zijn website!

Michel Linthorst werkte 20 jaar met zeer veel plezier in het onderwijs. Nu traint hij kinderen, leraren, intern begeleiders, directeuren, coaches en jeugdzorg medewerkers in binnen- en buitenland via 7LifeSkills.