Een les over waarden

1 oktober 2020

We zitten een aantal weken in het nieuwe schooljaar en in één van de PlatOOklassen (bovenschoolse plusklassen) van Nynke Postuma merkt ze dat de kinderen weinig binding met elkaar hebben. Er zitten kinderen in van twee verschillende scholen. Van de ene school zitten de kinderen al 1 of 2 jaar in de PlatOOklas, van de andere school zijn ze net gestart. Het verschil in leeftijd is ook aanzienlijk. Er zijn kinderen van groep 6 (waarvan er twee versneld zijn en dus de leeftijd van een groep 5-leerling hebben) en kinderen van groep 8 (die de andere kinderen maar kinderachtig vinden). Er zijn duidelijk subgroepjes in de groep. Die verschillende subgroepjes zijn voornamelijk met zichzelf bezig. Tijd dus om elkaar beter te leren kennen…

We werken aan het project “Dit ben ik” waarbij ze een lapbook over zichzelf maken. Na informatie op internet gezocht te hebben over wat een lapbook is zijn ze al een paar weken bezig om deze over zichzelf te maken. Hun gezin, vrienden, hobby’s, enz. hebben ze al verwerkt. Echter wil ik graag dat ze ook wat meer de diepte in gaan…

Oké, een activiteit dus waarbij ze elkaar, maar ook zichzelf beter leren kennen en dat binnen een veilige sfeer in de groep… Een mooie uitdaging!

Ik start in de kring met een gesprek over waarden. Wat zijn waarden? Wat is het verschil tussen waarden en normen? Wie kan een waarde noemen en deze omschrijven? Wie weet een voorbeeld bij een waarde? Langzaamaan ontstaat er een kringgesprek. Waar ik in het begin nog voornamelijk aan het woord ben om zaken uit te leggen komt er bij het benoemen van voorbeelden steeds meer vanuit de kinderen. 

Vervolgens geef ik ze een blad dat ik van tevoren heb gemaakt. Op het blad staan allemaal waarden. De kinderen krijgen de opdracht om 15 voor hen belangrijke waarden te omcirkelen met groen. Daarna moeten ze nog eens kritisch kijken naar de omcirkelde waarden en daaruit 10 kiezen die nog belangrijker zijn dan de 5 die dus af gaan vallen. Die 10 waarden omcirkelen ze met blauw. Vervolgens omcirkelen ze van deze 10 de 5 die nog belangrijker zijn met geel en tot slot de drie allerbelangrijkste met rood.

Over de drie allerbelangrijkste waarden gaan ze met elkaar in gesprek. Door middel van een binnencirkel (de kinderen van de ene school) en een buitencirkel (de kinderen van de andere school) gaan ze in tweetallen het gesprek voeren. We bespreken wat voor vragen je aan elkaar kan stellen en wat verdiepende vragen zijn. 

Voorzichtig worden de eerste gesprekken gestart. Al snel merk ik dat de kinderen zich vrij voelen en serieus het gesprek met elkaar aangaan. Ik luister mee en hoor prachtige gesprekken! 

Zo vertelt een meisje dat ze betrouwbaarheid belangrijk vindt. Want als je niet betrouwbaar bent vertrouwt niemand je en dan voel je je heel alleen en eenzaam.

Een ander vertelt dat hij vrijheid belangrijk vindt. Niet alleen voor hemzelf maar voor iedereen op de wereld. Bij een oorlog is dat niet. Dan wordt niet iedereen als gelijke gezien en dat is niet eerlijk.

Weer een ander (één van de jongste kinderen van de groep) vertelt dat respect voor hem belangrijk is. Hij vertelt daarbij dat hij in het verleden gepest is. De pesters hadden toen geen respect voor mij en dat deed pijn. Het verdriet in zijn ogen ziet één van de oudste kinderen uit de groep ook. Hij legt zijn hand op zijn schouder. Van hiërarchie is meteen geen sprake meer...

Na een paar minuten worden de gesprekken afgerond en vraag ik hoe het gaat. Dan draait de buitencirkel 1 plekje door waardoor nieuwe tweetallen ontstaan die met elkaar in gesprek gaan. 

Diep onder de indruk van wat de kinderen met elkaar delen praten zij steeds meer en word ik steeds stiller…
Uitdaging geslaagd!

Nynke Postuma werkt voor PlatOO (een bestuursorganisatie voor 15 openbare en algemeen toegankelijke scholen in regio Zuid-Oost Brabant) . Ze zit in de Excellentiebrigade en samen met haar collega's verzorgt ze onderwijs voor hoog- en meerbegaafde leerlingen.