De luizenmoeder en angst in het kopieerhok

8 februari 2018

‘We zijn gewoon begonnen en moet je kijken waar we nu staan.’ Vol enthousiasme vertelt Duco, leerkracht van de St. Jan in Waarland, over de veranderingen in het onderwijs op “zijn” school. Enkele jaren geleden werd het team geconfronteerd met een groep 7 van veertig leerlingen. Te groot voor één groep en bij splitsing twee kleine groepen. Wat gaan we doen? De beide leerkrachten van de bovenbouw kozen uiteindelijk, samen met de collega’s, voor één groep van 40 kinderen en twee leerkrachten voor een groot deel van de week. Bestuurder Adrie Groot vertelt over de transformatie van zijn stichting en hoe De Luizenmoeder hen een prachtig uitgangspunt biedt om samen (kinderen, ouders en medewerkers) in gesprek te gaan en vanuit ieders professionaliteit en met gezond verstand, het goede voor kinderen te doen.


Dat vroeg om afstemming, veel ontmoeten, delen, ontwikkelen, in gesprek blijven met het team, enz. Ze zijn gewoon aan de slag gegaan. ‘Fantastisch ook hoe onze directeur Maruska niet alleen veel ruimte en vertrouwen gaf, maar ook volop mee ging denken en doen.’ Bij het zien van al dat enthousiasme en de energie bij kinderen en leerkrachten gingen ook andere teamleden meedenken, meedoen en anders naar het onderwijs kijken. Met hun schat aan onderwijservaring heeft dit team het lef gehad om het onderwijs in te richten vanuit de behoefte van het individuele kind. Vertrouwen op je professionaliteit, samen leven, werken en ontwikkelen met collega’s en ouders is de basis van dit prachtige rijke leef- en leerklimaat voor kinderen en medewerkers.

‘Maar toen de kinderen afgelopen week bezig waren met de CITO-toets, en ik even nog wat kopietjes ging maken in het kopieerhok, bekroop me toch wel even de twijfel. Angst voor de resultaten van de toets. Ze zullen toch wel voldoende geleerd hebben? Zo zie je maar weer dat het nog best lastig is om die oude cultuur van toetsen, gemiddelde, landelijke normering en “wat zullen ze er van zeggen?” hardnekkiger is dan het vertrouwen op de professionaliteit van jezelf en je collega’s. We hebben er nog wel even om gelachen.’

Het Nederlandse onderwijs is, onder druk van overheid en inspectie, verworden tot een productiebedrijf, waarin aan de loopband van methoden en toetsen kinderen klaargestoomd worden voor onze economie. Alle ‘ uitwassen’ dienen risicomijdend opgelost te worden door wet- en regelgeving, protocollen en voorschriften om maar zorg te dragen voor een gemiddelde hardwerkende medewerker die straks perfect kan worden ingevoegd in de verdienfabriek van de economie.

Gezond verstand, ontmoeting, luisteren naar elkaar, respect, empathie, samen delen, werken en leven, heel vervelend allemaal. Zoveel mensen zoveel zinnen is het toch? De onvoorspelbaarheid ten top, en dat kunnen we niet gebruiken in de economie. De basisschool is ondertussen, als onderwijsproductiebedrijf, vergeven van protocollen, voorschriften en registraties. En de leerkracht, als onderwijsproductiemedewerker, is de autonomie volledig kwijt en durft het onderwijs ook niet meer te organiseren op basis van eigen professionaliteit.

De serie “De Luizenmoeder” scoort hoog en in de commentaren lezen we dat dit vooral komt omdat zogenaamd de werkelijkheid behoorlijk uitvergroot wordt. In de realiteit voelen zowel de overheid als scholen en schoolbesturen ongemak bij diversiteit, bij persoonlijke verhalen en behoeften, en vluchten zij in uniformiteit van regels en protocollen.

De samenleving en de overheid veranderen is lastig, maar we kunnen lokaal natuurlijk wel een start maken. Stichting Flore is per 1 januari 2018 samengegaan met Stichting Kinderopvang Heerhugowaard en zijn we Blosse (opvang en onderwijs) geworden. Met bijna 1000 medewerkers kunnen we echt wel het verschil maken. Al is het maar voor de kinderen die aan onze zorg zijn toevertrouwd. De uitdaging van Blosse, van al onze medewerkers, is om samen met kinderen, ouders en studenten hier mee aan de slag te gaan. En niet via protocollen, workflows en beleidsplannen maar door het gewoon te doen. De Luizenmoeder geeft ons daarbij een prachtig uitgangspunt om samen (kinderen, ouders en medewerkers) in gesprek te gaan en vanuit ieders professionaliteit en met gezond verstand, het goede voor kinderen te doen.

Adrie Groot is voorzitter van het College van Bestuur van stichting Blosse.