De juf die je bent en de juf die je wilt zijn

1 februari 2018

Als Tineke Spruytenburg van haar school een traject Pedagogische Tact cadeau krijgt, wordt er van alles in haar aangewakkerd. Zo wordt het overduidelijk dat ze haar hart moet volgen en weer leerkracht basisonderwijs wil zijn. Mede dankzij 15 jaar ervaring in mindfulness maakt het dat ze gaandeweg meer inzicht krijgt in wat haar drijfveren zijn, welke emoties worden gewekt en waar haar grenzen liggen. Over dat innerlijke proces van een leerkracht, een mens, en over wanneer je dan ‘het goede’ doet op het juiste moment, schreef Tineke deze reflectie.

 In september 2017 nam ik deel aan een het traject Pedagogische Tact (PT) bij het Nederlands Instituut voor Onderwijs- en OpvoedingsZaken (NIVOZ). Het was een prachtig cadeau dat ik - geheel onverwacht - kreeg aangereikt door de school voor speciaal onderwijs waar ik tot 2016 als een soort managementondersteuner werkte.

Het eerste dat het traject me opleverde was de moed om mijn hart te volgen en terug te keren naar het beroep dat me de meeste vreugde en voldoening brengt: leerkracht basisonderwijs!
De vraag naar gekwalificeerd personeel is ruim groter dan het aanbod, zodat ik binnen de kortste keren aan de slag kon. Ik zegde het vaste contract op en vertrok naar een leuke basisschool in de buurt.

Nu werk ik als invaller in de 'onderbouw' (groep 1-3) van een moderne vernieuwingsschool. Een betere aansluiting op mijn wensen is bijna niet denkbaar en ik benut dan ook alle mogelijkheden om te leren en me te ontwikkelen tot de juf die ik wil zijn.
Anderhalf decennium serieuze beoefening van mindfulness heeft veel zelfkennis opgeleverd en biedt tegelijkertijd het 'instrumentarium' om open te blijven en inzichten te verwerven in hoe dit mens 'werkt'. HIER/NU

Ik observeer, voor zover een mens daar zelf toe in staat is, mijn spreken, denken en handelen.
Welke patronen zijn ingesleten en zijn die optimaal hier en nu?
Is er sprake van actie of van reactie?
Welke emoties worden gewekt?
Wat is de drijfveer achter dit of dat gedrag?
Waar liggen grenzen en kunnen die verlegd worden?
Wie is de ander (kinderen en collega's) en wat zijn hun behoeften, gewoonten en gebruiken?
Waar ligt de grens tussen aanpassing en authenticiteit?

Ik evalueer het effect en de effectiviteit van mijn handelen in termen van pedagogische tact (deed ik het juiste op het juiste moment, ook in de ogen van de ander?).
Ik neem ingesleten patronen waar en experimenteer met andere aanpakken. Zo hoorde ik mezelf in het stiltelokaal de kinderen aanspreken op te veel kabaal en kwam tot het inzicht dat het weinig zoden aan de dijk zette. De volgende les in dat lokaal liep ik naar het groepje kinderen toe als ze enthousiast deelden wat ze op de computer bereikten en toonde al fluisterend mijn belangstelling door te vragen naar hun plezier.

Als ik een hele dag onder de loep neem, zit er altijd licht tussen de juf die ik ben en de juf die ik wil zijn. Er is altijd iets te ont-wikkelen en te leren.
En dat is, besefte ik afgelopen week, één van de aspecten van het beroep waar ik blij van word, energie uit put en motivatie aan ontleen.

Tineke Spruytenburg is leerkracht en geeft mindfulness aan kinderen en volwassenen.