De juf delen: 'Veel van haar aandacht gaat naar de nieuwe leerling uit'

25 mei 2016

'Gedurende de dag merkt ze aan zijn hoogrode wangen en gejaagde ademhaling hoeveel moeite het hem kost om in de klas te zijn.' Als een nieuwe leerling in de klas van Tineke Spruytenburg start, is dat niet alleen voor hem een spannend moment, ook bij een andere leerling wekt dat spanning op. Tineke zoekt een middenweg in het verdelen van de hoeveelheid en soort aandacht die ze de jongetjes geeft. 'Welke letter vind jij goed gelukt? Ik heb mijn favoriet al gezien.' 

Het is nog tamelijk vroeg in de ochtend als de eerste nieuwe leerling de school binnenstapt. Hij kijkt schichtig om zich heen. Hij volgt de vrouw voor hem op de voet, als zij haar weg zoekt door het nog onbekende gebouw. Ook op haar gezicht tekenen spanning en zorgen zich af...

Bij het lokaal aangekomen helpt de vrouw het kind om zijn jas op de juiste plek te hangen en de tas uit te pakken. In de deuropening staat een juf die zij nog niet eerder hebben ontmoet, het is ook pas de derde dag dat de jongen hier naar school gaat. Volwassene en kind bewegen licht vertraagd, alsof ze zoeken naar het juiste moment om contact te maken. De leerkracht beweegt als het ware met hen mee. Op veilige afstand wacht ze geduldig en met een zachte glimlach op een ontspannen gezicht. Haar blik verraadt nieuwsgierigheid...

Wie is de jongen achter de digitale opsomming van gegevens en de overdracht van haar duo-collega in real life?

Als moeder en zoon zover zijn spreekt de leerkracht de jongen aan. Hij draait zijn gezicht weg en zijn ogen naar boven. Zijn hand hangt slap in die van de leerkracht en zijn mond is vertrokken. De vrouw naast hem bijt op haar lip. 'Ik denk dat jij Jim bent, klopt dat?', vraagt de leerkracht. De vrouw naast haar beantwoordt de vraag bevestigend. 'Fijn dat je er bent!', zegt de juf. 'Spannend he? Alweer een andere juf?'

Ze vraagt het kind, dat het hoofd afgewend houdt, in haar richting te kijken en verteld hem dat ze begrip heeft voor zijn situatie en dat ze er op vertrouwd dat het zal lukken om er een goede dag van te maken. De jongen groet de vrouw en gaat naar zijn plekje in de klas. Hij bekijkt de opdracht die voor hem klaar ligt, zet voor de vorm zijn potlood op papier en volgt nauwlettend elke beweging die de juf maakt. Ze ziet het en glimlacht hem bemoedigend toe: kort, woordeloos.

Een paar minuten later begint ze de dag met de gebruikelijke rituelen: het belletje dat de aandacht van de leerlingen op haar moet richten, het doornemen van het dagprogramma en het benoemen van de klassenregels. Ondersteund door de leerlingen die al langer in de klas zitten legt ze uit wat die regels betekenen en wat er van de leerlingen wordt verwacht. Dan neemt ze het dagprogramma door. Zo nu en dan maakt ze oogcontact met de nieuwe jongen.

De klas gaat aan het werk. Er staat schrijven op het programma en de rust die daarbij hoort daalt als vanzelf neer in de groep. Veertien hoofden buigen zich over het schrijfschrift. De assistente en de leerkracht lopen hun ronde langs de tafeltjes, beginnend bij die leerlingen voor wie schrijven een lastige opgave is. De nieuwe jongen volgt de leerkracht met zijn ogen, zijn oren zijn gespitst want hij wil niets missen van wat zij zegt. Hij kent 'het soort' wel zo langzamerhand... Dit is zijn derde school en de herinneringen aan juffen op die andere twee scholen kleuren zijn beeld.

Als de juf bij zijn tafeltje stopt en in zijn schriftje kijkt, begint hij zich te verontschuldigen. 'Schrijven kan ik niet zo goed, het is moeilijk voor mij...' Hij heeft zich schrap gezet voor een uitbrander en probeert negatief commentaar te pareren met veel uitleg en externe attributie. De juf onderbreekt hem en vraagt met vriendelijke stem: 'Welke letter vind jij goed gelukt? Ik heb mijn favoriet al gezien.' Hij kijkt even opzij en wijst dan een willekeurig gekozen letter aan. 'Hmmmm, ja die is gelukt, dat zie ik. Wil je weten wat mijn favoriet is?' 'Deze!', wijst ze, zonder op zijn antwoord te wachten. 'Je mag even een boekje uit de bak pakken en lezen tot de tijd om is.' Als ze naar het volgende kind loopt, ziet ze hoe het kind een boekje gaat halen. Zijn blik glijdt door het lokaal. Bijna iedereen zit nog te schrijven en niemand reageert als hij een boekje haalt. Zijn blik is verbaasd, verrast ook.

De juf heeft ondertussen opgemerkt dat een van de andere kinderen met een hoogrode kleur en een stuurs gezicht boven zijn schrift zit. Ze informeert of er iets aan de hand is en krijgt een stortvloed van woorden over zich heen, waar weinig worst van te maken is. Dit ventje komt aandacht te kort, denkt ze en ze besteedt wat extra aandacht aan zijn werk. Hij wil ook een boekje en als hij een andere opdracht krijgt, moppert hij dat 'die nieuwe' wel lekker mag lezen. Geduldig legt de juf uit dat een kind soms een uitzondering nodig heeft en dat hij die positie ook regelmatig heeft. De jongen accepteert de uitleg en doet wat hem gevraagd is. De juf ziet lopende de ochtend toch dat hij het er moeilijk mee heeft doordat veel van haar aandacht naar de nieuwe leerling uitgaat.

Lees verder.

Tineke Spruytenburg werkt als  lerares, kindercoach en leerkracht-ondersteuner. Ze schrijft over onderwijs en bijzondere kinderen.