'Bij de diploma-uitreiking bood ik Dina mijn excuses aan; door mijn reactie had ik haar vertrouwen verloren'

29 mei 2018

 

Afscheid nemen van zes leerlingen die je dierbaar zijn. Docent Baltus van Laatum ervoer het tijdens de eindexamenuitreiking op zijn school. Hij laat de grillige maar positieve ontwikkeling van elke leerlingen ten aanzien van zijn vak natuurkunde de revue passeren. En komt uit bij trots. 'Trots, ja, dat hebben ze nodig van hun docenten, want dat motiveert.’ Zijn blog: 'Bij de diploma-uitreiking bood ik Dina mijn excuses aan; door mijn reactie had ik haar vertrouwen verloren.'

Onlangs werd bij ons op school de diploma-uitreiking van 4 vmbo gevierd. Ik nam afscheid van zes leerlingen, die ik het afgelopen jaar natuurkunde mocht doceren. Twee van de zes hadden mij gevraagd ze toe te spreken. Het liefst had ik dat bij alle zes gedaan: ze hadden het individueel maar ook als groep zo goed gedaan. Dina, Jan, Karel, Erol, Berat en Wouter. ‘Waarom ging het zo goed met deze groep?’ vroeg ik me na de uitreiking af.’

‘Het schooljaar begon met wennen aan elkaar. Er vormde zich groepjes van twee die met elkaar samenwerkten. Ik legde wat uit en zij gingen vervolgens aan het werk. Sommige waren sneller en anderen hadden meer uitleg nodig. Gedurende het jaar werd het steeds meer een team. Bij binnenkomst schoven de leerlingen voor mijn bureau de tafels aan elkaar en gingen ze zelfstandig aan het werk. Ze wisten wat er wanneer af moest zijn en werkte daar vooral in de les aan.’

‘Wanneer iemand een vraag had, hielpen ze elkaar. In het begin moest ik ze daar nog toe aanzetten. Ik wees de leerlingen er dan op dat ze eerst met elkaar vragen moesten bespreken voordat ze bij mij kwamen. Erol ging het makkelijk af en legde graag anderen iets uit. Je zag hem groeien wanneer hij iets uitlegde. Thuis ging hij ook steeds meer aan het werk. Hij is zo enthousiast geworden voor het vak dat hij nu natuurkundedocent wilt worden.’

‘Berat speelde een belangrijke rol in het team. Vorig jaar vroeg ik zijn klasgenoten – hij was er niet bij - met wie ze het liefst wilde samenwerken. Iedereen noemde toen zijn naam. Als reden noemden ze het geduld en de rust waarmee hij iets kan uitleggen. Ook in de groep van dit jaar werd Berat daarom geroemd. Maar er was meer. Berat zorgt voor harmonie in de groep. Hij zorgt dat iedereen aan het werk gaat en betrokken blijft bij de les. Bij kleine conflicten sust hij de boel met een paar ontwapende zinnen. Hij plaatst zichzelf niet op de voorgrond en laat anderen schitteren. Zo liet hij Erol veel uitleggen. Soms kwam hij met een vraag naar mij. Niet voor uitleg of het antwoord. Nee het antwoord wist hij al. Hij kwam een vraag stellen om mij ook het gevoel te geven dat ik er een beetje bij hoorde.’

‘Dina was altijd aan het werk. Op de diploma-uitreiking bood ik haar mijn excuses aan. Dina had haar werk af wanneer anderen nog moesten beginnen. Ze begreep opdrachten minder snel, had bijles en kreeg daar uitleg. Ze koos voor natuurkunde. En ik vroeg haar destijds of dat wel verstandig was. Dat maakte haar toen erg verdrietig en ik verloor daarmee haar vertrouwen. Vertrouwen dat ze juist zo nodig had. Haar examencijfers bewezen dat ik haar keuze niet goed had ingeschat. Haar harde werken had mooie punten opgeleverd.’

‘In de tweede was ik Jan zijn mentor. Hij had zich halverwege de derde bedacht dat hij toch ook natuurkunde wilde doen. Ik had zei hem dat het mocht wanneer hij al het werk van het eerste half jaar zou inhalen en de toetsen over die stof met een voldoende afrondde. Jan haalde een 7,5 voor die toets... Daarna was het gedaan en waren de cijfers niet meer zo hoog. Bij de diploma uitreiking bekende hij dat hij wel wat harder had kunnen werken. Hij had genoten van de vriendengroep die het afgelopen schooljaar ontstond.’

‘Karel kende ik ook uit twee havo. Hij had daar erg veel moeite om mee te komen. Met huiswerk had hij moeite en in de les maakte hij een afwezige indruk. Toen ik hem het jaar daarop in drie mavo tegenkwam, herkende ik hem niet. Van een gesloten dromerig jongetje was het een echte jongen geworden. Fysiek een stuk groter, open, vol energie en nieuwsgierig. Ook kon hij goed leren. Hij had alles binnen korte tijd af en voor een toets haalde hij, ondanks zijn dyslexie, gemakkelijk een voldoende. Hij houdt van (wedstrijd) zeilen en ook in de les mag er van hem wat competitie zijn. Die competitie was dit jaar een stuk groter. Met Berat en Erol moest hij soms flink aanpoten om als eerste alles af te hebben.’

‘Wouter kende ik niet. Hij doubleerde en het duurde even voordat ik er achter kwam wat hij wel en niet kon. Na een tijdje had ik door dat hij wel inzicht had maar dat dyslexie hem hinderde. Ik zag hem worstelen; school moest gezien het vele lezen en schrijven, een hel voor hem zijn. Daarover spreken deed Wouter overigens liever niet.’

‘Ze zijn allemaal geslaagd. Gaan ons allemaal verlaten. Ik denk terug aan de lessen dat ze zo hard aan het werk waren en ik ze kon observeren. Makkelijk maakte ik ze het niet. Nee, er was altijd werk en het werd zelfs steeds moeilijker. Toch leek het alsof ze er steeds meer plezier in kregen. Trots ben ik op ze dat ze het hebben volgehouden en dat ze zijn door gegaan. Trots, ja, dat hebben ze nodig van hun docenten, want dat motiveert.’

Baltus van Laatum is docent natuurkunde op Open Schoolgemeenschap Bijlmer in Amsterdam.