'Onderwijs is alleen passend als het de kansen van kinderen als uitgangspunt neemt'

1 oktober 2014

Machiel Karels sprak uitgebreid met Luc Stevens over actuele onderwijskundige thema’s. Dit gesprek werkte hij uit in vier artikelen, die in zijn volledigheid worden gepubliceerd op de website wij-leren. In zijn eerste bijdrage van het interview wordt er over passend onderwijs gesproken. Stevens: 'Onderwijs is alleen passend als het de kansen van kinderen als uitgangspunt neemt.'


Het onderwijs denkt sterk in losse thema’s. Opbrengstgerichtheid, passend onderwijs, noem de begrippen maar op. Deze begrippen worden echter vaak als losse eenheden gebruikt. Hoe kijkt u hier tegen aan?

 

Die fragmentatie is sterk door de politiek bepaald. De overheid levert nu namelijk het begrippenkader voor het dagelijkse gesprek in het onderwijs. Dat is de omgekeerde wereld! De kinderen moeten het uitgangspunt van het gesprek zijn. Wat ze nodig hebben, wat wij denken wat we ze kunnen bieden en de condities die daar voor nodig zijn.

 

 

De overheid biedt de condities voor het onderwijs en zij wil weten of het geld goed besteed is. Daarvoor is de overheid goed uitgerust. En daar mag de overheid ook eisen stellen. Maar dat eisen stellen is onderwerp van dagelijkse reflectie en van beleid geworden.

 

 

De professionals moeten het overheidsbeleid vervolgens invullen. Die kunnen elkaar daar heel goed bij helpen. Dat is nu algemene praktijk: professionaliteit aan de professionals overlaten. De overheid moet daar wel degelijk een stimulerende en ook uitdagende in de zin van eisende rol in spelen. Maar ze moet niet gaan invullen. En dat doen ze dus toch. En daar gaat het fout.

Wat vindt u van opbrengstgericht onderwijs?

 

 

Opbrengstgericht onderwijs, wat is dat voor onzin? Welke leraar is ooit naar school gegaan om geen opbrengsten van z’n leerlingen te zien? In de zin van ontwikkeling, maar ook lees- en schrijfresultaten en andere opbrengsten. Opbrengstgericht onderwijs is politiek wel te duiden waar het vandaan komt, maar het is een pleonasme, een overbodige toevoeging van ‘opbrengstgericht’.

En zo zijn er meer voorbeelden. Neem nu passend onderwijs. Ja natuurlijk moet onderwijs passen. Dus het onderwijs heeft al die jaren niet gepast? Niemand staat stil bij de absurditeit van die begrippen. Alle leraren en schoolleiders praten ineens over passend onderwijs. Maar dat hebben we toch altijd al gehad?

 

 

Ze krijgen een aantal administratieve veranderingen en dat is niet zo gemakkelijk. En ze krijgen de verantwoordelijkheid voor een kind waar ze eigenlijk niet goed raad mee weten. Maar was dat vroeger niet ook het geval? Of werden die kinderen gewoon weggestuurd? Ja, die werden meteen weggestuurd. Aha, dat kan niet, dat wil de overheid niet. Daar is de overheid nu dus eisend.

 

 

Als ouders een kind bij een school aanmelden, handelt de school dit zorgvuldig af of er wordt een verwijzing geregeld. Dat is iets wat toch normaal van scholen gevraagd mag worden. Vroeger werden ze weggestuurd, als je dit op systeemniveau bekijkt. Ik spreek niet over de individuele school, maar op systeemniveau. Kinderen werden weggestuurd naar het speciaal onderwijs.

Maar dat is toch feitelijk ook waar u in uw publicatie ‘Overdenken en doen’ al over schrijft, ten tijde van het WSNS-proces?

 

 

Ja, het WSNS-proces (Weer Samen Naar School, red.) was echt bedoeld als passend onderwijs. Het heeft de leerkrachten echter nooit bereikt. Er was een heel bekwaam procesmanagement. Dit is toch wel een van de onderwijsinitiatieven van de overheid waar ik met respect op terugkijk. Er was in de jaren ‘80 spraken van een heel serieuze situatie. Veel aanmeldingen in het speciaal onderwijs; er werden zelfs rechters bij betrokken. Toen hebben de bewindslieden gezegd: dit moeten we anders gaan doen. Het speciaal onderwijs kan niet ongelimiteerd uitbreiden.

 

 

Het procesmanagement heeft heel precies de bedoeling van WSNS uiteen gezet: Laten we nu zorgen dat op individueel niveau dat onderwijs gaat passen. Maar dat is toch blijven steken in administratie.

Lees het complete interview verder op kennisplatform wij-leren.nl via deze link: Luc Stevens over Passend onderwijs.