Woordenwisseling: ‘Dat een leraar je serieus neemt, is een kern van goed onderwijs’

17 september 2020

‘We kunnen veel leren van personen uit diverse werkvelden en ervaringsdeskundigen op allerlei gebieden’. Dat was de premisse waarmee Pascal Cuijpers (docent Beeldende Vorming) aanklopte bij Ivo Mijland (oud-docent, nu spreker en coach). Het zijn namen die je op de NIVOZ-website al vele malen eerder bent tegengekomen, mannen met hart voor het onderwijs en een stem in het publieke domein. Het resultaat is een boek, Woordenwisseling, vol correspondenties en interviews met mensen, bekende en iets minder bekende Nederlanders, over hun onderwijsverleden, dromen en passies.

Onderwijs is de rode draad in de verhalen, maar zeker niet de enige en misschien ook wel niet per se de belangrijkste. Het gaat in dit boek echt om de persoonlijke ervaringen van mensen: hoe zijn ze geworden wie ze zijn? En, afgaand op hun levenservaring: welke tips hebben ze voor het onderwijs? De antwoorden zijn meestal niet heel verrassend: topkok Pierre Wind bijvoorbeeld zou graag meer aandacht voor voeding in het curriculum willen, zangeres en actrice Suzan Seegers pleit voor het mogen maken van muziek en Dolf Jansen wil meer ‘topsportgevoel’ in het onderwijs.

Daarnaast vinden we in het boek ook bevlogen inhoudelijke verhalen over onderwijs, bijvoorbeeld van Michel Rog, Tweede Kamerlid namens het CDA. Hij pleit, met als referentie Gert Biesta, naast de broodnodige aandacht voor kwalificatie, ook voor socialisatie en persoonsvorming. ‘In de pogingen om daarbij zo vroeg mogelijk “zoveel mogelijk uit de leerling te halen”, lijken we te vergeten dat kinderen ook gewoon nog even kind horen te zijn”.

Een andere mooie anekdote is die van Esther van Fenema, die vertelt hoe haar overstap van een reguliere basisschool naar het vrijeschoolonderwijs haar zoveel goed deed als kind: ‘Het feit dat ik me op de Vrije School onderdeel van een groter geheel voelde, was fijn. Of het nou ging om de seizoenen of de natuur waar veel aandacht voor was, muziek )elke dag veel zingen) of toneel (...), het gaf op een bepaalde manier rust omdat er niet een scherpe prestatiefocus was (...) Samengevat denk ik dat de aandacht voor de mens achter de leerling alleen kan vanuit een brede context, waarin de zich ontwikkelende mens een positie of plek kan vinden die bij hem of haar past’.

Arabist en lid van de Eerste Kamer Petra Stienen benadrukt de kracht van het stellen van vragen. Hoe vragen ervoor kunnen zorgen dat je in werelden terecht komt die je zelf niet leuk of bijzonder vindt, maar ook hoe vragen van een leerkracht aan een kind kunnen helpen om zijn blik op de wereld te verruimen en je passie te ontdekken. Ze besluit met een fraaie conclusie: ‘Vaak blijft niet per se hangen wat iemand heeft gezegd of gedaan, maar wel het gevoel dat iemand daarbij gaf. Dat je je bijvoorbeeld als leerling gezien voelde en dat een leraar je serieus nam. Ik denk dat dat een kern hoort te zijn van goed onderwijs.’

Naast het leren kennen van alle bekende Nederlanders in dit boek, leer je door de vragen die Pascal stelt en de ontboezemingen die hij doet over zijn eigen visie op onderwijs ook hemzelf beter kennen.

Pascal Cuijpers, Woordenwisseling, Uitgeverij Quirijn, EAN: 9789079596485.