Wanneer je veilige omgeving wordt bedreigd

29 mei 2024

‘Ik herinner me de verlammende flits die door mijn lijf ging, van mijn tenen tot mijn kruin. Wekenlang voelde ik een zeurende buikpijn. Telkens ging mijn 11-jarige hart sneller kloppen als ik dacht aan die ene dictator die de wereld wilde overnemen’, zo schrijft pedagoog en docent Judith Louter. De wereld nu geeft misschien wel honderd keer meer aanleiding om bang te zijn dan in de jaren ’90, waarin deze anekdote zich afspeelde, en dus probeert Judith elke dag te zorgen voor een goede dagstart in haar klassen op het praktijkonderwijs.

Ergens vorige eeuw, ik zat in groep 8, werd ik plotsklaps gegrepen door angst. Het gebeurde tijdens de dagopening bij meester Vos. In die tijd keek de hele klas 's avonds naar het jeugdjournaal. Want dat kwam op televisie en dus keek je dat. In dat journaal had Marga van Praag verteld over Saddam Hoessein; de toenmalige bazige president van Irak.

De ochtend erna zaten we in een kring en praatten met elkaar over wat we hadden gezien op het nieuws toen plotseling een klasgenoot roeptoeterde; ‘Saddam Hoessein wil de hele wereld veroveren, maar dat lukt hem toch niet!’

Ik herinner me de verlammende flits die door mijn lijf ging, van mijn tenen tot mijn kruin. Wekenlang voelde ik een zeurende buikpijn. Telkens ging mijn hart sneller kloppen als ik dacht aan die ene dictator die de wereld wilde overnemen. Mijn wereld. Ik kon het als 11-jarige nog niet duiden, maar de veilige, voorspelbare omgeving waar ik in leefde werd in mijn hoofd voor het eerst bedreigd. Het maakte grote indruk op me.

Tegenwoordig ben ík de leerkracht met de dagopening en praat ik met tieners over wat ze bezighoudt. Ik weet dat de thuisbasis van veel van mijn leerlingen niet zo veilig of voorspelbaar is als die van mij destijds. Ik denk dat de wereld nu honderd keer meer aanleiding geeft om bang van te worden dan in de jaren ‘90. En ik zie dat bijna al mijn leerlingen dagelijks uren online zijn, waar ze in aanraking komen met wat ze maar willen. Of wat ze niet willen maar ze door de strot geduwd wordt.

De wereld waarin mijn leerlingen opgroeien doet geloven dat ze vrij zijn en kunnen worden wie of wat ze willen. Maar leert deze maatschappij mijn kinderen ook hoe je verantwoordelijkheid oefent om die vrijheid echt te kunnen leven? Vertelt iemand ze dat het okee is als het niet lukt? Dat je anderen nodig hebt en daar moeite voor mag doen? Dat Liefde altijd wint van angst? Ik zet de stoelen alvast in de kring.

Judith Louter is mentor en docent AVO op Accent Praktijkonderwijs in Nijkerk