Voorbeeld voor de jeugd

10 december 2017

'Zelfs als je niets met opvoeding of pedagogie te maken wilt hebben, dan ontkom je er niet aan om in algemene zin een (mogelijk) voorbeeld te zijn voor de jeugd.' Op woensdagavond 13 december zal er in Driebergen een gesprek op gang worden gebracht rondom het vertaalde werk van Klaus Mollenhauer. Zijn boek ‘Vergeten samenhang: over cultuur en opvoeding’ is door Wouter Pols vertaald en krijgt zijn doop op deze avond. In aanloop naar de avond las Eke Rebergen het boek en schreef er een boekbespreking over op zijn website onderwijsfilosofie.nl. Hier plaatsen we daar een deel uit.

Mollenhauer kiest in dit boek een nuchter en tegelijk ijzersterk uitgangspunt. Hij benadrukt de tegelijk onvermijdelijke en essentiële vraag naar de overdracht van ouderen op jongeren: hoe kan er het beste van generatie op generatie overdracht plaatsvinden, en wat moeten de volwassenen aan de jongeren willen meegeven?

Het is een wezenlijke menselijke vraag die volgens hem niet te ontwijken is: zelfs als je niets met opvoeding of pedagogie te maken wilt hebben, dan ontkom je er niet aan om in algemene zin een (mogelijk) voorbeeld te zijn voor de jeugd, je (re)presenteert altijd de wereld voor hen, of je dat nu wilt of niet.

Het is daarnaast ook een vraag zonder makkelijke antwoorden. En het is met name een vraag voor de docent of opvoeder om keer op keer weer naar terug te keren en te overpeinzen. Het is ontzettend geschikt om als uitgangspunt te nemen voor een discussie over waar onderwijs en opvoeding over gaat.

“Iedereen die iets over opvoeding en vorming wil zeggen staat voor dezelfde taak: […] we kunnen ‘opvoeding’ niet afschaffen, we kunnen haar hoogstens verbeteren, als we in de positie van ouders en opvoeders verkeren. Maar weten we dan wat beter is? Hebben we daar betrouwbare kennis over – niet alleen maar meningen of vermoedens, of het zoveelste artikel op de pedagogische markt, of een gewoonte of een modieuze gril, in ideologie of utopie, maar betrouwbare kennis, hebben we die?”

Volgens Mollenhauer is dat soort betrouwbare kennis met name te bereiken door een gewetensvol overdenken van ervaringen en hun achtergronden, en door te bepalen wat op basis daarvan binnen de opvoeding gerechtvaardigd kan worden.

Lees meer.

Eke Rebergen is docent, vormt met Simon Verwer samen De Denkfiguren, en is initiatiefnemer van onder andere onderwijsfilosofie.nl.