Video van Susan Neiman: 'Geen wonder dat we leven in een cultuur van ongebreidelde onvolwassenheid'
12 juni 2019
Waarom zou je volwassen worden? De saaiheid van volwassenheid staat immers in schril contrast met de dromen en idealen uit je jeugd. Dit is een verkeerd beeld volgens de Amerikaans-Duitse filosoof Susan Neiman. Volwassen worden is een ideaal dat de moeite waard is om naar te streven, maar wellicht nooit helemaal bereikt wordt. Hoe ontkomen we aan het negatieve beeld van volwassenheid in een samenleving die vooral het jeugdige avontuurlijke leven promoot? Hoe draagt de consumptiemaatschappij daaraan bij? En in hoeverre speelt het huidige sombere toekomstbeeld een rol in onze weerstand tegen volwassen worden? Kijk en luister mee naar de lezing die Susan Neiman in februari 2019 gaf in het programma van Radboud Reflects, een open podium van de Radboud Universiteit in Nijmegen.
Susan Neiman is een gerenommeerd filosoof en directeur van het Einstein Forum in Potsdam. Ze doceerde Filosofie aan de universiteiten van Yale en Tel Aviv en is schrijver van bekende publieksboeken als Waarom zou je volwassen worden (2014), Afgezien van de feiten (2014), Verzet en rede in tijden van nepnieuws (2017).
Jeugdige hoop versus volwassen realisme. Dat is de tweedeling waarin we ons leven vaak plaatsen. Om aan volwassenheid te ontsnappen klampen we ons vast aan jeugdigheid, waarmee we volgens Neiman zowel de volwassenheid als de jeugd verarmen. De onderliggende gedachte is dat onze jeugd het hoogtepunt is van ons leven en dat het daarna alleen maar bergafwaarts gaat. Ook de commercie speelt daar volgens Neiman op in: volwassenen dienen dure gadgets te verzamelen en te stoppen met kinderlijk dromen over dingen als een meer humane wereld.
Volwassenheid als ideaal
Het is volgens Susan Neiman daarom geen wonder dat we leven in een cultuur van ongebreidelde onvolwassenheid. Aan de hand van filosofen als Kant, Rousseau, Hume en De Beauvoir laat ze zien hoe we anders tegen volwassenheid kunnen aankijken. De kritiek dat moraliteit niet behoort tot de volwassen wereld van de feiten is verkeerd. We moeten stoppen met het denken in de tegenstelling tussen ‘jong blijven’ en ‘serieus worden en stoppen met dromen’. In plaats daarvan stelt Neiman voor om volwassen zijn te zien als het streven naar het worden van een autonoom, kritisch en rationeel zelf. Een ideaal dat we wellicht nooit helemaal bereiken.
Na haar lezing gaat Susan Neiman in gesprek met filosoof Lisa Doeland over volwassen worden in onze huidige tijd.
Dit is een verkorte herpublicatie van het artikel op de website van Radboud Reflects. Daar vind je ook een uitgebreid verslag van de hand van Bas Nordkamp.
Radboud Reflects organiseert lezingen voor iedereen over filosofie, religie, ethiek, samenleving en cultuur. De (internationale) wetenschappers die bij ons spreken, bieden je een vernieuwende en verdiepende kijk op de grote vragen van deze tijd. De lezingen vinden meestal in de avond plaats in het Collegezalencomplex of Theaterzaal C van de Radboud Universiteit en in het centrum van Nijmegen in LUX en soms in De Vereeniging of de Stadsschouwburg. De tarieven zijn meestal € 7,50 | € 5,- en gratis voor studenten.
Video
Reacties