Verwondering op doodgewone dagen

22 juni 2022

Niet alleen als leerling, maar ook als leraar is het fijn om je te kunnen blijven verwonderen in het leven en op school. Daaraan moet Pascal Cuijpers denken als een leerling naar hem toe komt en vertelt dat hij graag een dans wil laten zien. En zo geschiedde.

De pauze was voorbij. Terwijl ik in de drukte naar het tekenlokaal liep, kwam Joris naast me lopen. ‘Meneer, wilt u zometeen tijdens de les het nummer Hypnotized van Purple Disco Machine opzetten? Daar kan ik een dans op!’, vroeg hij, nog voordat ik de deur van het lokaal had geopend. Ik had Joris een jaar eerder in mijn mentorklas gehad en ik wist dat toneel en dans zijn passies waren. Daarnaast was hij ook een zeer getalenteerd tekenaar. Tijdens het maken van de portretopdracht kwam hij geregeld met zijn werkstuk naar me toe om te vragen wat er nog verbeterd kon worden. Hij wilde namelijk graag een tien halen.

Het komt niet vaak voor dat een leerling uit zichzelf vraagt om tijdens de tekenles een dansuitvoering te laten zien voor een grote groep medeleerlingen en mij. Ik was dan ook snel overtuigd en na de opstart van de les en het uitdelen van de werkstukken schoven Joris en ik een stuk of zes tekentafels en krukken aan de kant, zodat er genoeg ruimte ontstond voor zijn dansoptreden. Joris deed vervolgens zijn schoenen uit, want hij moest over de vloer kunnen schuiven. De klas zag wat er ging gebeuren. Sommigen gingen er eens goed voor zitten, anderen werkten onverstoorbaar door aan de tekenopdracht. Terwijl ik het nummer opzocht op mijn laptop en het geluid aanzette, stond Joris op zijn witte sokken, midden in het lokaal, zich voor te bereiden op het begin van de dans. Wat volgde was een verrassend expressieve uitvoering die mijn verwachtingen overtrof. Na afloop volgde applaus uit de klas, waarna Joris en ik de tekentafels weer terug schoven in de juiste opstelling. Nadat hij zijn schoenen had aangetrokken ging hij als vanzelfsprekend verder aan zijn tekening.

Terwijl ik dit schrijf moet ik denken aan mijn favoriete rubriek in het Volkskrant Magazine, die Weekendwijsheid heet. Dit is een rubriek waarin wekelijks een bekendere Nederlander een ‘levensveranderend inzichtje’ beschrijft. Deze inzichtjes zijn altijd eigenzinnig en praktisch van aard. Neem bijvoorbeeld het inzicht van columnist en auteur Thomas Verbogt. Hij pleit ervoor om je als mens dagelijks te blijven verwonderen, ‘want dat maakt je leven avontuurlijker, prikkelender en voller’. Hij doet dit zelf al jaren. Zo’n verwondering hoeft niet iets groots of unieks te zijn, maar kan ook een min of meer opvallende gebeurtenis, uitspraak of verschijning zijn waar je zelf je verhaal bij kan bedenken. Zodoende prikkel je met elke dagelijkse observatie je verbeeldingskracht. Dit zorgt er volgens Verbogt voor dat je je op deze manier elke dag kan verwonderen om kleine dingen en tevens ervaart dat doodgewone dagen niet bestaan.

Als docent lukt het me elke werkdag gelukkig meermaals om mezelf te verwonderen. Dat kan gebeuren door het ritme van een dag, waarin je een x-aantal lesuren geeft aan soms wel een paar honderd verschillende leerlingen. Elke klas verdient daarbij zijn eigen aanpak, door het gebruik van activerende en wisselende werkvormen die aansluiten op het niveau van de klas en de individuele leerlingen die je op dat moment voor je neus hebt. Maar daarmee zijn we er nog niet. Tijdens elke les wordt er ook in praktische vorm gedifferentieerd. Dit wil zeggen dat elke leerling op zijn of haar niveau en snelheid aan een opdracht werkt en instructies ontvangt die op dat moment van toepassing zijn. Deze dagelijkse dynamiek zorgt voor veel persoonlijke verwonderingsmomenten. Dat kan komen door bepaalde gedragingen, vragen of verhalen, maar bijvoorbeeld ook door de werkstukken die de leerlingen maken en de ontwikkeling die ze hierbij laten zien. Naast mijn eerdere be- en verwondering voor en over het dansoptreden van Joris, volgde uiteindelijk de beoordeling van zijn werkstuk. Zijn ontwikkeling, creativiteit en doorzettingsvermogen waren groot. Hij kreeg een dik verdiende tien.    

Pascal Cuijpers is docent beeldende vorming op het Connect College in Echt. Naast zijn werk als docent is hij mentor, geeft hij faalangstreductietrainingen en examenvreestrainingen. Hij publiceert onder meer in dagbladen, tijdschriften en onderwijsmagazines (www.pcuijpers.nl).