Veiligheid is de basis

2 maart 2023

‘Hij stelt vragen waarop je eigenlijk alleen maar 'nee' kan zeggen, alsof hij de teleurstelling zoekt.’ De 10-jarige Tijn is door zijn gezinshuisvader naar school gebracht. Twee dagen in de week redt hij het nu. Zijn leerkracht is Bart Heeling, en hij geeft Tijn de veiligheid die hij zoekt.

De deur zwaait open en Tijn (10) stormt naar binnen. Zijn gezinshuisvader staat kort daarop bij de deuropening met de duim omhoog. Veilig afgeleverd.

Tijn zit sinds oktober bij ons, begint wat later in de ochtend en komt vooralsnog twee keer in de week naar school. Méér gaat nu nog niet.

Hij kijkt rond met z'n felle oogjes, ziet mij op de bureaustoel zitten, gooit z'n tas neer en rent naar mij toe. Met een sprong belandt hij met z'n knieën in m'n borstkas.
‘Kijk meester, een nieuwe bijtring.’
Hij laat de ketting zien, maar voordat ik kan reageren, zegt hij: ‘En ik heb twee broodjes kaas mee. Ik mocht er een tosti van maken vandaag hè.’
Hij praat snel en zit nog steeds op m'n schoot. Met veel bewegingsonrust en onvoorspelbaar gedrag.
‘Inderdaad, dat hadden we zo afgesproken. Goed onthouden zeg, van jou. Nou, leg je tas op z'n plek, dan gaan we naar de gymzaal.’
Terwijl hij van m'n schoot springt, maait hij met zijn arm over het schaakbord. Alle stukken liggen ernaast. Vervolgens stapt hij óver zijn tas en springt op de bank. De anderen zijn inmiddels al richting gymzaal gegaan met de ambulant hulpverlener.

Zo, even een korte impressie van hoe m'n leerling Tijn binnenkomt. Niet zijn echte naam uiteraard. Zijn gedrag maakt veel impact op de klasgenoten en plaatst veel vraagtekens bij ons.
Maar, hij gáát naar school.

Hij rent voor mij uit naar de gymzaal en wanneer ik er ben, heeft hij de deur aan de binnenkant op slot gedraaid. Ik heb een sleutel. En geduld.

Eenmaal in de zaal hoor ik hem roepen en grommen. Hij zit al bovenop een kast. Alles wat hij doet, gaat met een soort agressie. Hij lijkt ook telkens een reactie te moeten hebben, of te vragen, uit te lokken, gewend te zijn. Ik weet het nog niet.
Ook stelt hij vragen waarop je eigenlijk alleen maar 'nee' kan zeggen, alsof hij de teleurstelling zoekt. Wat natuurlijk enorm in zijn systeem kan zitten.
Op zóveel plekken gewoond, op zóveel scholen gezeten. Volledig onthecht, dus de wereld is onveilig.

Nadat we de gymles hebben overleefd (hij sprong met z'n schoenen zowat op m'n hoofd toen Stan mij in de houdgreep had), zijn we snel terug in de klas. Het is etenstijd. Ik heb alles al klaarliggen. Tosti-apparaat, een bordje en de sausjes. De vragen die hij nu stelt, beantwoord ik met een instructie.
‘Ik wil een andere saus, mag ik in de keuken kijken?’
‘Kijk Tijn, hier is de ketchup, doe maar wat op je bord.’
‘Ik lust m'n drinken niet, mag ik ranja?’
‘Pak je beker maar en drink je melk maar op.’

Het werkt. Hij wordt rustiger en zit op gegeven moment zelfs stil. Het is veilig.

Een grens is een denkbeeldige lijn tussen twee mensen. Wanneer één van hen daaroverheen stapt, komt ie in het gebied van de ander.
‘Je gaat over mijn grens!’ hoor je dan.
Bij mij zijn de grenzen meestal open. Vrij reizen zeg maar.
Veiligheid: de basis.

Dit blog is met toestemming overgenomen van de LinkedIn-pagina van Bart Heeling

Bart Heeling heeft in 2011 een master special educational needs als gedragsspecialist afgerond en werkt sinds enkele jaren als leerkracht in het speciaal onderwijs cluster 4.