'Speciaal Onderwijs? Bami heb je speciaal, nasi heb je speciaal, maar ik was gewoon natuurlijk blind'

26 januari 2016

'Een man van wie veel mensen zouden zeggen dat hij een handicap heeft; zelf ziet hij dat helemaal niet zo.' Zo werd Vincent Bijlo geïntroduceerd op de Onderwijsavonden vorige week woensdag en donderdag. En dat was tegelijk de kern van Bijlo's verhaal, een pleidooi voor "ontschotting": 'Ik weigerde mezelf zielig te vinden. Tuurlijk werd ik geplaagd, maar ik weigerde het te koppelen aan mijn blind zijn.'Mieke Michels was erbij en voelde zich verbonden met zijn verhaal, door haar eigen ervaring met een zoontje met een erfelijke afwijking. Dit is haar blog als dank aan Bijlo.

De diepste, langste stilte...

Een donderdagavond op landgoed de Horst. Een Onderwijsavond met Vincent Bijlo. Zoals gebruikelijk google ik even zijn achtergrond om wat meer over hem te weten te komen dan dat hij een cabaretier is die vanaf zijn geboorte blind is. 'Blik op inclusief onderwijs' is de titel. Pakkend en met wat zelfspot erin. Spreekt me aan als intern begeleider, met alle ontwikkelingen rondom het passend onderwijs. Ook als moeder van ons ernstig slechthorend zoontje in het regulier onderwijs. Maar zeker ook als persoon. Ik houd wel van wat humor en zelfspot, het maakt het leven en de kijk op ontwikkelingen en ervaringen soms een stuk aangenamer, laagdrempeliger en relaxter. 

Bijlo vertelt vol overgave over zijn ervaringen in zijn jeugd. Het brengt inzichten, waar wij ziende mensen misschien wel nooit bij stil hebben gestaan. Direct, pakkend en concreet. Ik merk dat ik me inleef in zijn verhaal en ervaring. Op zoek naar de persoon achter zijn zintuiglijke beperking. Hoe moet dat voor hem zijn geweest? Wat zou dit bij hem teweeg hebben gebracht? Maar voordat ik hier dieper over na kan denken, komt Vincent Bijlo alweer met de volgende humoristische anekdote. 

Ik geniet. Terwijl ik luister naar zijn woorden voel ik compassie. Compassie voor hoe hij in het leven staat. Compassie voor de wijze waarop hij omgaat met zijn beperking.

Tegelijkertijd realiseer ik me dat dit een menselijke ervaring is die we allen delen. Het besef dat het jou ook kan overkomen. 

En het overkwam ons.

Bijna een jaar geleden overkwam ons de diepste, langste stilte die Bijlo op 11-jarige leeftijd ervoer. Bijlo had gemerkt dat hij steeds slechter kon horen in de klas en op een avond zei zijn moeder: 'Vincent, ik moet je wat vertellen. Je gehoor. Bij de genetische afwijking die jij hebt, hoort dat je naarmate je ouder wordt, steeds minder hoort. De stilte die toen viel, was de langste en diepste in mijn leven.' 

Ik voel verbondenheid met zijn woorden. De erkenning spreekt. 

De diagnose dat een erfelijke genafwijking ervoor zorgt dat je gehoor achteruit gaat. Bij ons zoontje met doofheid tot gevolg. 

Maar wat een mooie woorden volgen daarna: 'Ik leerde snel dat wat mij overkwam, los te koppelen van mijn blindheid. Niet te focussen, niet te fixeren op mijn blindheid. Ik was natural born blind.' Met open perspectief en een open mind de toekomst tegemoet. Geen belemmeringen door overtuigingen of ervaringen uit het verleden, maar open staan voor nieuwe ideeën, mogelijkheden, ervaringen, mensen en levenswijzen.

De wereld optimaal ontdekken. Je leven verrijken. 

Dank voor je prachtige woorden, Vincent Bijlo! Ze gaven net dat zetje in de rug om de ontwikkelingen rondom een zintuiglijke beperking bij ons zoontje met vertrouwen en open perspectief tegemoet te zien.

Mieke Michiels is moeder van drie kinderen en intern begeleider op basisschool de Vijf Hoeven in Tilburg. Ze volgde recent het traject Pedagogische tact.