Rijan van Geene, docente van het jaar: 'Niet alleen didactische kwaliteiten reflecteren, maar vooral de pedagogische'

9 maart 2014

Ze las het boek binnen een anderhalf uur uit: ‘Ik, de Leraar’ van Marcel van Herpen. En Rijan van Geene, docente van het jaar 2013 voor het speciaal onderwijs, gaf het de volgende ochtend direct door aan haar schoolleider. 'Binnen onze organisatie, een school voor speciaal onderwijs aan blinden en slechtzienden, zouden alle startende docenten dit boek moeten krijgen. Juist om ze binnenboord te houden.'



Voor Rijan van Geene was het lezen van Ik, de leraar - het manifest van Marcel van Herpen -  een feest der herkenning. ‘Zoveel wijsheid, zoveel praktische handvaten. En dat allemaal in grote vaart, en gemakkelijk geschreven. Als je het hebt over goed onderwijs, als je dat wilt uitvoeren in je klas, vind je in dit boek ondersteuning. Naast de vele tips & tricks spat de passie en de creativiteit ervan af. En passie, daar draait het allereerst om als je voor de klas staat. Het is een voorwaarde om docent te kunnen zijn. Dan heb je het nog helemaal niet over het beheersen van kennis, die je juist moet durven loslaten. Het lef hebben om creatief te zijn; om in je groep, om bij een leerling de geijkte zaken juist eens te laten vieren. Daarover gaat dit boek.’

Vervolgend: ‘Geen enkel kind leert op dezelfde wijze. Neem de blauwe kreet van Marcel in zijn boek: Gelijkwaardig maar niet gelijk dus. Ja, die herken ik dus direct in mijn groep. Net als mijn eigen lijfspreuk: ‘Denk niet in onmogelijkheden maar juist in mogelijkheden.’ En beiden gaan vast ook op voor het regulier onderwijs.'

‘Spreken over kinderen met gedragsproblemen vind ik moeilijk. Ik ga er eerder vanuit dat wij als volwassenen, als professionals het kind niet verstaan. En daarom vertoont het moeilijk gedrag. Natuurlijk, in het speciaal onderwijs, ook bij mij in de klas zitten kinderen waarop al heel veel hulpinstanties begrijpelijkerwijs zijn ‘losgelaten’. Toch vind ik dat je, voor je aan deze interventies begint, heel goed naar de leerling zelf moet kijken. We moeten ons inleven in hem of haar. Want zo gek is het niet dat je, als je niet kunt zien en een autisme-spectrumstoornis hebt, het onderwijs onduidelijk vindt. Daarvoor met elkaar aan de slag - leerling met ouders en school - om het beste uit het kind te halen... tsja, zo omschrijft Marcel het ook. Moeilijker is het niet.'

'Goed onderwijs vind ik kijken naar kinderen en kijken wat een kind op dat moment nodig heeft en dat begint al vanaf de kleutertijd, totdat het is afgestudeerd. Elk kind heeft bepaalde periodes dat het gevoeliger is en dat je je als docent dus extra moet inzetten. 'Ik. de Leraar' gaat daarover: over je inzet voor de leerling. Over het kind verantwoordelijkheid laten nemen.En dat het ook kan in een klas met dertig leerlingen, bewijst dit boek. Als je maar creatief durft te zijn, niet alleen je didactische kwaliteiten reflecteert, maar juist je pedagogische. Durf ze in de klas, net als meester Marcel, een onderneming op te laten zetten. Die lessen vergeten ze nooit en ze leren er zoveel van. Leer je kinderen over een koe, haal haar bij wijze van spreken in de klas!'

'Voor mij persoonlijk staan de leerlijnen en kerndoelen op de achtergrond. Ik gebruik ze als leidraad maar ze staan zeker niet op de voorgrond. Ik ga er zogezegd creatief mee om. Liever neem ik uitgebreid de tijd om mijn leerlingen te leren kennen en van daaruit varieer ik met het onderwijsaanbod. Het is minder vrijblijvend dan het nu misschien overkomt, maar ik focus me op het enthousiasmeren van mijn groep, ook voor de saaie lessen. Als dat lukt, raak ik de juiste snaar, om de goede klik met hen te krijgen en de kinderen daadwerkelijk lesstof tot zich te laten nemen. En dan krijg ik ook nog betaald voor dit prachtige werk!'

Rijan van Geene volgde de pabo-opleiding, studeerde in 2005 af en ging als docent aan de slag bij Visio Onderwijs Breda. In 2013 werd ze Docent van het Jaar voor het speciaal onderwijs, omdat aldus de jury: 'Deze leraar gelooft dat er perspectief moet zijn voor iedere leerling. Ze denkt in mogelijkheden en niet in onmogelijkheden. Ze gelooft in haar leerlingen en als er iemand in je gelooft, kan je meer dan je denkt. Rijan gaat er vanuit dat elk kind alles kan, totdat het tegendeel bewezen is.'