Potlood

5 december 2018

 

Zijn leerlingen schrijven met potlood, ook al weten ze dat hun leraar Rob Bekker wil dat ze met pen schrijven. De leerlingen - nieuwkomers in Nederland - willen kunnen gummen wat niet goed of mooi is geschreven. Waarom eigenlijk?

Ze schrijven met potlood, ook als ik vooraf zeg dat ik enkel nakijk wat ze met pen hebben geschreven. Bij die potloden hoort een gum. Er zijn drie leerlingen met een etui. Die meisjes hebben aan het eind van de zomervakantie al hun schoolspullen en een tas gekocht. Ze nemen brood mee van huis. Als er een klasgenoot jarig is, eten ze weleens chips op school. Hun gummen vliegen door het lokaal, in steeds kleinere stukjes. Dat hoeven ze niet zelf te doen. Gummetje breken is een spel van een paar jongens, die ontwikkelen ze als tweede hobby: aan het eind van de dag de vloer van het hele lokaal leegmaken. De leraar hoeft in deze klas het spelen niet te organiseren, dat kan de klas zelf.

Bovenaan de toets staat het ook nog een keer in vette letters: schrijf met pen. Degenen die een potlood moeten lenen hebben ook geen pen. Het duurt minutenlang voordat we kunnen beginnen. Waarom heeft hij dat niet eerder gezegd dat we een toest hebben? Ik noem het een test en eigenlijk weet ik niet welke van drie dingen ik test. De leerlingen weten niet dat ik nu een spel met hen speel. Gooi ik echt de papieren waarop met potlood geschreven is ongelezen weg? Deze klas vraagt nooit het ingeleverde werk terug, dus wie zal het opmerken?

Als ik ze niet expliciet zeg dat ze hun laptop mee moeten nemen, dan hebben de meeste leerlingen die niet bij zich. U hebt het niet gezegd. En als ik het wel had geschreven in de klasappgroep dan zat hij al in de bus toen ik het stuurde. We werken op papier, dan hebben we het minst vertraging.

Een papier met 20 vragen plus 1. Moeten we vraag 21 ook maken? Ja, met pen net als de andere vragen die over grammatica gaan. Maar vraag 21 gaat over de toest, waarom moet ik dat schrijven? Ik wil dat ze nadenken over de toets, of beter, over zichzelf. Graag wil ik ook dat ze nadenken over waarom ze met een potlood schrijven en dat hoef ik niet echt te vragen want ze lichten zelf graag toe dat je het nog uit kan gummen als je het fout schrijft. Je kunt het toch doorstrepen en je betere antwoord eronder of erboven schrijven? Dat vinden de gumgooiers en de gumverstreksters niet mooi. Opeens popt er een esthetisch argument op. Hoever in hun biografie moeten ze terug om het mooi te kunnen maken? Hoever moeten we terug om naast lerend te spelen ook spelend te leren?

Wie klaar is moet soms zijn hele toest nog in pen overtrekken en klaagt dan niet over de tijd die hiermee verloren gaat om stil te kunnen gamen tot alle anderen klaar zijn. Hoe heet het gum bij een game? Ik heb toen mijn zoon klein was weleens achter het stuurtje bij zijn computer gezeten, maar het lukte me nooit om van hem te winnen of om mezelf te verbeteren. Ik belandde al gauw weer bij mijn eigen favoriete tijdverspeling. Maar mijn taalgezellen surfen game in game out. Ze gaan zo vaak op hun bek dat het niet leuk meer is en dat blijft leuk. Het is me uitgelegd waarom ze op hun mobieltje alles doen dat ze zonder potlood en gum niet in het lokaal niet doen en dat verhaal lijkt gefixeerd in de doos die ze in hun hoofd hebben. Is het hun Doos van Pandora?

Rob Bekker is leraar Nederlands aan het Ithaka College in Utrecht/Maarssen (voorheen: ISK, Internationale Schakelklassen) en verzorgt er voor nieuwkomers de overgang naar leven, studeren en werken in Nederland.