Pleidooi voor lastige ouders: 'Het vergt moed om je als ouder staande te houden'

21 juli 2021

Karin van Ooijen is regio-coördinator bij Oudervereniging Balans. Ze heeft twee zoons die hoogbegaafd zijn en zo nu en dan thuiszitten. Door haar persoonlijke ervaring met onderwijs en hulpverlening deed zij veel kennis op, waarmee ze ook minder mondige ouders bijstaat, of ouders die de Nederlandse taal onvoldoende beheersen. Vanuit haar eigen ervaring en de vele verhalen die zij inmiddels kent, schreef zij dit ‘Pleidooi voor lastige ouders’ in 2018. De problematiek die zij aankaart is nog almaar actueel.

Hoeveel ouders herkennen dit: je kind gaat naar school en opeens is daar het moment, het besef dat het niet lekker loopt op school. Thuis merk je dat het kind niet goed in z'n vel zit. Of van school hoor je dat er ‘zorgen’ zijn over zijn/ haar ontwikkeling. Je gaat in gesprek met de leerkracht, en met de intern begeleider. Misschien zelfs met de schoolleider erbij. Met elkaar ga je op zoek: wat kan er ‘mis’ zijn? Je staat er als ouder 'blue' in. Je verwacht vanuit school hulp en ondersteuning, en gaat er vanuit dat die er vast komt: de professionals hebben vast de juiste kennis en ervaring. Er worden observaties voorgesteld, oplossingen en handelingsplannen. 

Ouders willen volwaardig gesprekspartner zijn

De meeste ouders zijn zeer betrokken bij hun kind. Zij zijn zich bewust van hun eigen aandeel en zeker bereid om te kijken naar hun eigen rol in de nieuwe situatie die op school is ontstaan. Een aantal ouders gaat actief op zoek naar informatie over mogelijke oorzaken van de problemen, en naar de stappen die moeten worden gezet. Ze gaan naar lezingen en bijeenkomsten en ontmoeten, al dan niet online, andere ouders in een vergelijkbare situatie.  

Ouders willen een volwaardige gesprekspartner zijn in de soms vele en omvangrijke overleggen over hun kind. Ze eigenen zich kennis toe en informatie die er toe doet. Regelmatig komen ze tot de conclusie dat de professionals van wie ze kennis, hulp en ondersteuning verwachten, eigenlijk helemaal niet zo goed op de hoogte zijn. Niet van de mogelijke oorzaken voor de problemen die ontstonden, en evenmin van de mogelijke oplossingen. Ook zijn ze niet op de hoogte van (interne) processen en van de actuele wet- en regelgeving.  

Dat is een hele vreemde gewaarwording, die het vervolgtraject vaak niet gemakkelijker maakt. Je transformeert jezelf namelijk door die kennisverrijking tot een ouder die almaar meer als ‘lastig’ wordt ervaren. Omdat je professionals erop wijst dat regels en protocollen moeten worden nageleefd. Omdat je het niet eens bent met de inhoud van het ontwikkelingsperspectiefplan. Omdat je de oplossing die wordt geboden, niet als zodanig ziet en er goede argumenten voor hebt.

Je wordt case-manager van je eigen gezin

Naarmate het probleem langer aanhoudt, worden er meer partijen bij betrokken. Door jou als ouder, en ook door school: het samenwerkingsverband, de onderwijsconsulent, een deskundige en/of behandelaar, de leerplichtambtenaar, de schoolarts en ga zo maar door. Voor je het weet ben je verstrikt geraakt in een oerwoud van regels, protocollen, belangen en meningen. Het wordt steeds lastiger om bij de kern te blijven: namelijk de ontwikkeling van jouw kind, en zijn of haar belangen, die op het spel komen te staan. Het overzicht bewaren over de afspraken die worden gemaakt, wordt lastiger - net als het onderhouden van de contacten tussen (veel) verschillende partijen. Je wordt de casemanager van je eigen kind. Een fulltime job, naast de zorg voor je andere kind(eren), je werk, je sociale leven.

Het vergt kennis, moed, doorzettingsvermogen en een onvoorwaardelijk geloof in je kind om je als ouder staande te kunnen houden. Om op te blijven komen voor het recht van je kind op onderwijs dat is gericht op een zo volledig mogelijke ontplooiing van zijn/ haar persoonlijkheid, talenten en de geestelijke en lichamelijke vermogens (art. 29 IVRK).  

En dat is precies wat de zogenaamd ‘mondige’ ouders doen. De ouders die zien dat hun kind meer nodig heeft, of iets anders nodig heeft. Het zijn ouders die hun kind niet willen laten ‘labelen’, die niet uitgaan van wat een kind mogelijk ‘heeft’ maar van wat het nódig heeft. Het zijn ouders die beseffen dat het feit dat hun kind buiten het ‘systeem’ valt, niet per se iets zegt over de vermogens van hun kind. Maar juist iets zegt over het functioneren van het huidige onderwijssysteem. Meer mondige ouders zijn nodig, zodat meer kinderen de plaats in het onderwijs krijgen die hen past.