Open oproep: Mentale Gymnastiek, vergroten van veerkracht van kinderen binnen sociale contexten

30 maart 2022

In een samenleving die op hoge snelheid draait en torenhoge eisen stelt, waarin de ongelijkheid groeit en kinderen steeds meer stress ervaren, neemt de behoefte aan een tegenbeweging toe. In het project Mentale Gymnastiek werkt Redesigning Psychiatry vanuit die beweging toe naar nieuwe oplossingen. Lotte Jacobse is op zoek naar dwarsdenkers en veranderaars in het onderwijs die actief onderdeel willen zijn van een projectgroep (zie oproep aan einde van deze bijdrage).

Redesigning Psychiatry wil onderzoeken hoe de collectieve veerkracht van basisschoolkinderen en hun sociale netwerk kan worden vergroot en hoe we kinderen al vroeg kunnen leren omgaan met uitdagingen die bij het leven horen. In het project Mentale Gymnastiek werkt Redesigning Psychiatry toe naar ontwerp-oplossingen die zich niet (enkel) richten op de ontwikkeling van individuele vaardigheden van kinderen, maar op het vergroten van de veerkracht van sociale groepen (de klas, de school, thuis, de wijk).

Wat is Mentale Gymnastiek? 
Als we kinderen leren ringzwaaien en trefballen, waarom leren we kinderen niet hoe je moet ruzie maken (en het weer goed maken)? Hoe je voor jezelf en voor anderen kan zorgen? Hoe om te gaan met tegenslag, de chaos in je hoofd en de diversiteit aan klasgenootjes? 

Waarom Mentale Gymnastiek? 
Redesigning Psychiatry wil met Mentale Gymnastiek vanuit een brede optiek naar mentale gezondheid kijken, door de onderliggende maatschappelijke invloeden rond het psychisch welzijn van kinderen bloot te leggen.

Waar de meeste somatische aandoeningen vaker voorkomen naarmate mensen ouder worden, is dat bij psychische aandoeningen precies andersom. Redesigning Psychiatry ziet het continu investeren in de mentale gezondheid van toekomstige generaties als een maatschappelijke opgave die op de korte en de lange termijn bijdraagt aan een gezonde samenleving als geheel. Daarom pleit Redesigning Psychiatry voor vroegtijdige en preventieve ontwikkeling van de vermogens die kinderen helpen met de uitdagingen die bij het leven horen om te gaan. Door nieuwe relaties en interventies te ontwerpen tussen kinderen en hun omgeving, niet alleen binnen de GGZ, maar ook erbuiten; op school, in de buurt, thuis, of online.

Collectieve veerkracht 

Redesigning Psychiatry stelt voor om psychische problemen fundamenteel te ‘framen’ als interactieproblemen. Dit impliceert dat we de problemen moeten begrijpen als resultaat van interacties op verschillende niveaus, van micro- tot macroniveau: interne biologische en neurologische processen, cognitieve processen, sociale processen, en maatschappelijke en ecologische processen. Dit impliceert ook dat interventies om problemen te verhelpen, niet alleen gericht dienen te worden op het individu die het probleem ervaart, maar net zo goed op de fysieke omgevingen en het sociale systeem waar het individu onderdeel van uitmaakt.

In het ontwikkelen van veerkrachtvermogens is het belangrijk om niet alleen het kind nieuwe vermogens aan te leren, maar het kind te zien als onderdeel van het sociale systeem om hem of haar heen. In het project Mentale Gymnastiek wil Redesigning Psychiatry onderzoeken welke zogenaamde ‘collectieve veerkrachtvermogens’ bijdragen aan het mentale welzijn van kinderen, om vervolgens interventies te ontwerpen die deze vermogens helpen ontwikkelen.

Oproep! 

We zijn op zoek naar dwarsdenkers en veranderaars in het onderwijs die actief onderdeel willen zijn van de projectgroep van Mentale Gymnastiek. Die met ons willen meedenken, onderzoeken en experimenteren ‘hoe het anders kan’, en waarmee we het ontwerpproces van een aantal maanden zullen doorlopen. Waarbij we de context van de basisschool (kinderen, leraren, ouderraad) ook actief betrekken bij het ontwerpend-onderzoek.

Ben, of ken, jij de partij die wij zoeken? Stuur een bericht naar: [email protected].

Over Redesigning Psychiatry

Redesigning Psychiatry is een innovatienetwerk waarin ontwerpers, filosofen, onderzoekers, zorgprofessionals en ervaringsdeskundigen die samen een gewenst toekomstbeeld maken van de geestelijke gezondheidszorg, door te innoveren vanuit betekenis. Op dit moment werken zij in de vorm van ontwerp- en onderzoeksprojecten naar dit gewenste toekomstbeeld toe. Een van de projecten waar ze binnenkort mee van start gaan is Mentale Gymnastiek.

Benieuwd waar ze nog meer aan werken? Neem een kijkje op de website: www.redesigningpsychiatry.org.

Beluister ook deze NIVOZ-podcast

'Als we het onderwijssysteem opnieuw mochten ontwerpen, hoe zouden we willen dat het eruit ziet?'