Onderwijsavond met Joke Broekema, Jan Fasen en Hartger Wassink: terug naar de bedoeling (terugblik)
In december 2021 ging Hartger Wassink in gesprek met schoolleiders Joke Broekema en Jan Fasen over onderwijs vormgeven vanuit je visie én vanuit je hart. Hoe vind je en houd je de moed om in de waan van de dag trouw te blijven aan je waarden en persoonlijke overtuigingen? En durf je daarin kwetsbaar te zijn en stappen te zetten zonder het zeker te weten?
Deze Onderwijsavond - de tweede in de reeks vanuit het jaarthema 'I am not a robot' - was online.
Schoolleider Joke Broekema werkt met haar team aan een eigen krachtig verhaal en het realiseren van dromen. Jan Jan Fasen was mede-grondlegger van de eerste Agora-school en is nu voorzitter van de vereniging Agora Onderwijs. Samen met onderwijsonderzoeker Hartger Wassink spreken zij over wat je als leraar en schoolleider kunt bereiken met moed en kwetsbaarheid.
Je vindt hier terug:
- een verslag van de Onderwijsavond van Rikie van Blijswijk: Menswaardig onderwijs begint met verhalen
- Eerdere podcast met Joke Broekema: Een school for life: kinderen toerusten voor en door het leven
- Eerdere podcast met Jan Fasen en een leerling: Over Agora-onderwijs
Inleiding jaarthema
Leerlingen en leraren zijn geen robots. Menselijke ontwikkeling, opvoeding en onderwijs zijn geen processen met eenduidige, voorspelbare verbanden van oorzaak en gevolg. Toch lijken principes van industriële processen - standaardisering en efficiëntie – vaak dominant in ons onderwijssysteem. Dit gaat gepaard met een sterke focus op de vergelijking van cognitieve prestaties, waarbij een kloof tussen winnaars en verliezers ontstaat. Het is tijd voor een humanisering van het onderwijs. In de nieuwe reeks NIVOZ-onderwijsavonden in het schooljaar 2021-2022 onderzoeken we hoe we het menselijke in het onderwijs kunnen terugbrengen, dan wel behouden. Lees meer over ons jaarthema ‘I’m not a robot’.
Terug naar de bedoeling: een ontmoeting tussen visie, hart en de praktijk in de school
Leraren én schoolleiders zijn tot veel in staat als zij de ruimte pakken en met en van elkaar leren. Ook binnen bestaande wet- en regelgeving kun je verandering in gang zetten. Dat vraagt lef en een school- en opleidingscultuur die gebruik maakt van sociaal en professioneel kapitaal. Hoe kun je elkaar versterken door uit te dagen, te inspireren en te verbinden? Durf je het meten los te laten en te vertrouwen op de ontmoeting en het gezamenlijke weten? En welke rol kan de wetenschap daarin vervullen als steunbron?
Over Joke Broekema
Verhalen en dromen. Het zijn de twee werelden waarmee Joke Broekema de 150 kinderen en haar leerkrachten op basisschool Calluna met elkaar laat verbinden. Ze vertelde eerder in een NIVOZ-podcast over haar leiderschap en haar pedagogische opdracht. Met dromen en verhalenkoffers wil ze de kinderen laten stralen en vooral toerusten vóór en ook dóór het leven, zoals ze met het lerarenteam en aan elkaar hebben beloofd. ‘Want ik denk dat het leven gewoon al gebeurt op school,’ vertelt ze. In de aanpak zijn de voorbije vier jaar op Calluna flinke slagen gemaakt, waarbij ook Joke Broekema zelf een stempel heeft gedrukt. Buitenonderwijs en speelruimte zijn belangrijk en er wordt gebruik gemaakt van principes van levend leren, waarbij haar team staat op de schouders van Celestine Freinet. ‘Wij hebben een krachtig verhaal en realiseren stap voor stap onze dromen. Op deze plek kan ik de schoolleider zijn die ik graag wil zijn.’
Over Jan Fasen
Jan Fasen is de mede-grondlegger van de eerste Agora-school in Roermond, in 2014. Momenteel is hij voorzitter van de vereniging Agora Onderwijs, waaronder inmiddels 15 scholen vallen. Agora kent geen lesrooster, geen toetsen, geen klassen, alleen leraren en leerlingen. En het gebeurt allemaal binnen de bestaande wet- en regelgeving. De vereniging ondersteunt, begeleidt en verbindt de afzonderlijke Agora-scholen vanuit het idee dat op deze manier leren van en met elkaar tot nieuwe kennis leidt, waar we ook als sector beter van worden.
Sinds 1999 werkt Jan Fasen in het onderwijs, aanvankelijk als leraar en vele jaren als eindverantwoordelijk schoolleider. Hij heeft brede scholengemeenschappen geleid en nieuwe onderwijsvormen neergezet. Hij kent de situaties van het in beweging zetten van een bestaande en een nieuwe praktijk goed. ‘Daarom spreek ik liever over moderniseren in plaats van vernieuwen. Ga het gesprek aan in je school. Kijk wat er al gebeurt in je organisatie, hoe je dat zichtbaar kunt maken voor anderen en hoe daarover het gesprek op gang kan worden gebracht. Niemand krijgt inspiratie van iemand die zegt ‘het moet anders’. Dat brengt mensen eerder in de verdediging. Maar met verhalen deel je inspiratie.’
- Jan Fasen na zes jaar Agora-onderwijs: Onderwijs moet per definitie innovatief zijn
- Wat is dit een mooie tijd om schoolleider te zijn
Over Hartger Wassink
Hartger Wassink is van origine organisatiepsycholoog en werkt als zelfstandig onderwijsadviseur en -begeleider op de verbindingslijn tussen onderzoek en praktijk in onderwijsorganisaties. Zijn specialisaties vind je terug in een bijdrage aan een waardengerichte samenwerking tussen toezicht en bestuur (op basis van Policy Governance), in leiderschapsontwikkeling in onderwijsorganisaties, en in de professionele dialoog. De verbindende schakel tussen zijn interesses is de gedeelde professionaliteit van leraar, leidinggevende en bestuur. Elementen van die professionaliteit zijn het verantwoorden van keuzes (ook op basis van onderzoek), het creëren van ontmoetingen door dialoog en bovenal oog voor de menselijke relatie. Tussen 2013 en 2018 was Hartger Wassink verbonden aan NIVOZ als wetenschappelijk medewerker.
Delen: