Obama's leap of faith

19 november 2020

Dinsdag 17 november interviewde Tommy Wieringa Barack Obama naar aanleiding van het eerste deel van zijn pasverschenen biografie 'A promised land'. Veel mensen zullen het gezien hebben, want Obama is een figuur van wie we een hoopvol verhaal verwachten. Lector Hester Ijsseling haalt er een passage uit die bij haar resoneert.

Aan het eind van het gesprek zei hij: 'Iets zegt me dat er in ons iets is dat ons helpt het goede van het kwade te onderscheiden.'

Hij zei: 'Ik kan dat niet bewijzen, dat is bijna een 'leap of faith', maar het is waarnaar ik leef en waarnaar ik handel.'

In mijn onderzoekswerk heb ik het over bezieling en over 'luisteren naar je hart'. Daarmee probeer ik net zoiets tot uitdrukking te brengen. Volgens mij is er in ons iets dat resoneert met de mensen en dingen die op ons pad komen, een snaar die soms geraakt wordt. Iets dat ons aanspreekt en ons een richting suggereert: ga die kant maar op.

Wetenschappelijk is zoiets niet aan te tonen, je kunt het niet verklaren of voorspellen of in kaart brengen. Maar er zijn nu eenmaal dingen waar de wetenschap niets over kan zeggen, die toch van betekenis zijn voor ons mensen. Die probeer ik te beschrijven. 

Om de stem van het hart als gids te beluisteren, en te geloven dat dat iets van waarde is, dat vraagt om een 'leap of faith', een sprong van vertrouwen. De ondertitelaar van het interview met Obama maakte van Obama's leap of faith: 'speculaties', maar dat is iets heel anders.

Een leap of faith, dat is, dat je een sprong waagt, om ook al heb je geen garanties of bewijzen, erop te vertrouwen dat het zo is en daar je leven naar in te richten en je in je handel en wandel door te laten leiden. Dat je hart je ingeeft wat je te doen staat.

Maar inderdaad, dat vraagt om een grote sprong over een diepe afgrond. Een afgrond van rationalisaties en cynisme. En je weet nooit of je de andere kant zult halen. Dat blijft elke keer weer een waagstuk. Een prachtig risico.

P.S. Misschien denk je, maar dat is irrationeel - hoe kan een onderzoeker zich met zoiets bezighouden? 

Versta me goed, ik ben een groot voorstander van integer en zorgvuldig denken en ik vind het heel belangrijk dat als je iets beweert, je steeds zo goed en navolgbaar mogelijk probeert te onderbouwen wat je zegt. Maar ik denk ook dat de uiterste consequentie van het rationele denken is, dat je tot de conclusie moet komen dat de ratio niet alles kan vatten wat zich in de ervaring aandient. Dus dat je, uit een verlangen recht te doen aan de ervaring, geen andere keus hebt dan de sprong te wagen voorbij het bewijsbare, verklaarbare, voorspelbare waar de wetenschap zich toe beperkt. Een 'leap of faith'.

Bekijk hier het hele gesprek tussen Wieringa en Obama
 

Hester IJsseling lector ‘Professionaliseren met hart en ziel, samen leren en samenleven in een wereldstad’.