Nieuwe onderwijsruimte: 'Verplichte kost voor iedereen die lesgeeft in een domein of op een leerplein.'

8 november 2021

‘Wanneer je op je school een transitie wilt maken naar onderwijs op domeinen of meer ruimte wilt maken in je onderwijs voor eigenaarschap van leerlingen en leraren, vind je in dit boek antwoord op je vragen,’ zo vertellen Rianne Neering en Tjitske Bergsma in de inleiding van Nieuwe onderwijsruimte. De auteurs bieden geen vast onderwijsconcept, maar nemen je mee op welke manier je letterlijk ruimte kunt maken, voor leerlingen en leraren.  Het boek is leverbaar vanaf eind november. Op vier scholen/praktijken (zie onder) vindt in de maand december een presentatie plaats.

'Lesgeven in domeinen is een moeilijke kunst, waarvoor een goed handboek ontbrak. Tot nu! Dit is verplichte kost voor iedereen die lesgeeft in een domein of op een leerplein.' René Kneyber, lid van de Onderwijsraad, trainer in onderwijsveld en auteiur van boeken over orde houden en formatief handelen.

Nieuwe onderwijsruimte kan als standaardwerk worden gezien voor leraren, schoolleiders en leraren in opleiding in primair (po) en voortgezet onderwijs (vo) en die (willen) werken met onderwijs in domeinen. De voorbeelden komen uit het po en vo, maar het boek is ook heel goed toepasbaar in het mbo. ‘Werken op een school met domeinen vraagt vooral vertrouwen’, zo maken de auteurs duidelijk. ‘Door vertrouwen te geven en daarmee het eigenaarschap van leerlingen te vergroten, krijgt de leerling vrijheid en ruimte om zelf keuzes te maken; een boeiend en spannend proces.’

Zowel Rianne Neering als Tjitske Bergsma hebben zelf in dat opzicht veel ervaring opgedaan op scholen waar gewerkt wordt in domeinen. Rianne was als docent maatschappijleer tien jaar lang verbonden aan UniC, een vernieuwingsschool in Utrecht die in 2008 startte. Twee jaar eerder begon Tjitske op haar beurt aan een avontuur op het Vathorst College in Amersfoort. Voor dit boek – waaraan anderhalf jaar is gewerkt – staken ze ook hun licht op op andere plekken, zoals Laterna Magica (Amsterdam) en Wittering.nl (Rosmalen).

Nieuwe onderwijsruimte is gericht op de ontwikkeling van eigenaarschap en zelfsturing van leerlingen en leraren. Wat betekent het werken van domeinen voor de inrichting van de schoolorganisatie, vanuit de pedagogische visie op het gebied van het werken in teams, voor de begeleiding van leerlingen en het ontwerpen van onderwijs? Maar het is ook gewoon een praktisch handboek dat ingaat op de vraag “Hoe doe je dat nou, werken in een domein?”

In drie delen werken de auteurs de onderdelen uit die van belang zijn. In Het fundament (deel 1) beschrijven ze de pedagogiek als basis en leggen meer uit over domeinen. In Eigenaarschap van leraren (deel 2), gaan ze uitgebreid in op het belang van samen- werken in teams en teamteachen. In De vloer op (deel 3) staat het vloermanagement centraal. In een vierde deel komt aan de orde wat er nodig is om eigenaarschap van leerlingen te begeleiden en worden handvatten aangereikt om domein-onderwijs te ontwerpen. Elk hoofdstuk bestaat uit een afwisseling van theorie, praktijkvoorbeelden en ervaringen.

Rianne Neering is momenteel als trainer en coach actief betrokken bij het ontwikkelen van eigentijds onderwijs. Daarbij ondersteunt ze vernieuwings-en veranderingsprocessen als didactisch coachen, formatief handelen en de methodiek van stichting LeerKRACHT. Tjitske Bergsma is teamleider bij de opleidingen van stichting NIVOZ en begeleidt trajecten Pedagogische Tact en Pedagogisch Leiderschap. Zij neemt daarnaast deel aan het ontwikkelen van de Educatieve Master Primair Onderwijs (EMPO) aan de Erasmus Universiteit.

Meld je hier aan voor onderstaande boekpresentaties: