'Mijn aanvankelijke zorg over het ‘afstandsonderwijs’ voor kleuters bleek ongegrond'

23 maart 2020

Een lezing op de Amsterdamse Hogeschool voor de Kunsten over hoe je op een mooie, procesgerichte manier kunt werken rond thema’s en een studiedag op mijn eigen school over de verbinding tussen Cultuuronderwijs en Wetenschap & Techniek. Hanneke Saalti nk stond vorige week klaar in de startblokken toen eerst de hogeschool zijn deuren sloot en na het weekend ook de basisscholen dicht gingen. En het lukte niet om al die voorbereide presentaties, uitgezochte filmpjes, foto’s, verhalen en inspirerende gesprekken zomaar in rook te laten opgaan. Dus ietwat getroebleerd ging ze maandag naar school om te praten over hoe we ‘onderwijs op afstand’ zouden gaan verzorgen. Hoe deed je dat met kleuters? Zouden we met z’n allen in de valkuil stappen van werkbladen, letterbingo’s, vormenlotto’s en het ‘speels’ werken aan doelen? Dat is immers zoveel makkelijker te delen dan tips over het ondersteunen van leren door spel, creëren en eigen plannen maken.

Jaren geleden stelde Jitte tijdens een kunstproject enthousiast voor om de hele wereld te maken. Daarna hoorde ik het vaker. Puck die tegen haar klasgenootjes zei: ‘Wij hebben ook een wereld, kijk maar!’ Mijn jongens die vorig jaar in de bouwhoek verschillende werelden maakten en een tijdmachine waarmee je van de ene wereld naar de andere kon reizen. Die werelden maken de kinderen met dingen, al spelend, pratend, tekenend, krabbelend, schrijvend, zingend, bouwend, bewegend en meestal doen ze dat allemaal tegelijk. Dat is de manier waarop jonge kinderen denken en leren.

Sean Scully
De schilder Sean Scully maakte een serie schilderijen na aanleiding van zijn zoontje die speelde op het strand. Hij zei daar zelf over: ‘.. my son, a child that stands for all children (…) usually, what he is doing here (met zijn handen), is in his head. There is no space between what’s in his head and the action.’ Eigenlijk is het een klein wonder: de ideeën en verhalen van kinderen die zichtbaar worden in de dingen. Hoe ze dat samen doen, met elkaar. En hoe ze steeds beter gaan begrijpen wat hun vriendjes maakten en speelden. Als je dat kunt wordt je wereld snel groter. En is de stap naar de wereld van geschreven verhalen een stuk kleiner. Dan wil je graag leren hoe het er in de echte wereld aan toe gaat. Maar blijf je ook je eigen wereld vormgeven. Denken met Dingen:

Mijn aanvankelijke zorg over het ‘afstandsonderwijs’ voor kleuters bleek ongegrond. Inmiddels wisselen we met de kinderen filmpjes, verhalen, foto’s en tips en tops uit. Dat is hartverwarmend. En zo zorgt deze verontrustende tijd misschien ook wel voor mooie, nieuwe initiatieven.

Hanneke Saaltink staat een aantal dagen van de week als groepsleerkracht voor een kleutergroep. Als er tijd is duikt ze haar eigen atelier in. Over haar ervaringen blogt ze op haar eigen site.