Hanneke Saaltink

Leerkracht po

Ik ben Hanneke Saaltink. Begin jaren 80 studeerde ik af aan de toenmalige KLOS, daarna ging ik naar de Rietveld Academie. De laatste jaren sta ik aantal dagen van de week als groepsleerkracht voor de klas in de onderbouw van het basisonderwijs. Als er tijd is duik ik mijn eigen atelier in. En ik bedenk regelmatig kunst-educatieve projecten voor het basisonderwijs die ik samen met andere kunstenaars, leerkrachten en de kinderen ook uitvoer. Op mijn website laat ik zien wat deze drie dingen met elkaar te maken hebben en hoe ze elkaar beïnvloeden.

Onderwijs
Is het onderwijs aan jonge kinderen aan het verschoolsen? Mogen kinderen nog wel vrij spelen in een kleuterklas? Hoe creëer je een rijke, uitdagende omgeving waar kinderen kunnen spelen en leren, waar ze kunnen praten en bewegen en waar ze de wereld kunnen ontdekken met al hun zintuigen? Hebben we daarvoor kleutermethodes en VVE-programma’s nodig? En opbrengstgericht werken? Hoe doe je dat op zo’n manier dat het bij de ontwikkeling van jonge kinderen past? En verder…… Hoe werk je op een goede manier met thema’s? Hoe toets, observeer en volg je de ontwikkeling van kleuters en wanneer laat je ze met rust en wacht je eerst maar eens af?

Hoeveel vertrouwen hebben we eigenlijk in de kinderen in onze klas?

Al deze vragen spelen een rol in mijn dagelijkse schoolpraktijk. Ik heb er geen eenduidig antwoord op. En toch ga ik iedere dag opnieuw nieuwsgierig naar school. Geniet ik van bijna alles wat de kinderen doen en zeggen en maken. Ik realiseer mij dat ik daarbij kan putten uit een groot reservoir van kennis en ervaring. Allereerst is er dat wat ik heb geleerd op de oude ‘KLOS’; de kleuterleidsters-opleiding. Maar ook mijn opleiding en ervaring als beeldend kunstenaar spelen een rol. Ik heb veel gezien tijdens het begeleiden van kunstprojecten op heel verschillende basisscholen. En in de Master Kunsteducatie die ik recentelijk haalde aan de Amsterdamse Hogeschool voor de Kunsten, heb ik mijn eigen ideeën kunnen toetsen aan wetenschappelijke literatuur en zo werden praktijk en theorie met elkaar verbonden.

Ik denk dat vrij spel en opbrengstgericht werken elkaar niet altijd uitsluiten. Dat je kunt zoeken naar manieren om goed te observeren en te documenteren. Dat kinderen meestal betrokken zijn als je goed kijkt. Kinderen die dan het voortouw kunnen krijgen in hun eigen ontwikkeling.

Kunsteducatie
Lang stonden mijn activiteiten als beeldend kunstenaar en mijn werk als groepsleerkracht in het basisonderwijs los van elkaar. Totdat ik in 2008 als kunstenaar meewerkte aan het kunst-educatieve project 'Toeval Gezocht'. Het was mijn eerste kennismaking met de werkwijze die is ontwikkeld in de kindercentra van Reggio Emilia in Italië. En ik was meteen enthousiast! De manier van werken gaf mij handvaten om mijn rol als groepsleerkracht te verenigen met mijn visie als beeldend kunstenaar. De ervaringen die ik opdeed tijdens het project veranderde de manier waarop ik keek naar de kinderen in mijn klas én de processen die de kinderen tijdens het project doormaakten inspireerden mijn beeldend werk.

Meewerken aan 'Toeval Gezocht' voedde ook de behoefte aan verdieping, aan theoretische onderbouwing. Dus toen ik de mogelijkheid zag om eenmasteropleiding kunsteducatie te volgen heb ik die met beide handen aangegrepen. In de master kon ik mij specialiseren op het gebied van kunsteducatie voor jonge kinderen. Bovendien heb ik mijn eigen ervaring in een breder perspectief kunnen plaatsen.

Inmiddels is in samenwerking met kinderen, kunstenaars en leerkrachten waarmee ik projecten realiseerde op verschillende basisscholen een eigen manier van werken ontstaan. Natuurlijk is iedere situatie anders; de kinderen en hun ouders verschillen, een school heeft een bepaalde visie op onderwijs en staat in een specifieke omgeving, de leerkrachten hebben ieder hun eigen kwaliteiten, talenten en ook soms hun beperkingen. Toch zijn er een aantal uitgangspunten die in iedere situatie een goede leidraad blijken te vormen en steeds verder worden uitgebouwd.