Lessen in coronatijd: ‘We verzuipen in het systeem en zijn losgeslagen van de bedoeling’

22 juni 2020

Welke waardevolle elementen, momenten en ervaringen zouden we willen meenemen naar de toekomst? Ook bestuurder Adrie Groot buigt zich over de onderwijstijd onder corona-omstandigheden. Natuurlijk ging niet alles goed, maar Adrie richt zich vooral op de positieve bouwstenen, op weg naar een nieuwe, hybride onderwijswerkelijkheid en -omgeving. ‘Kinderen, maar zeker ook ouders en medewerkers, verzuipen in het huidige systeem en zijn losgeslagen van de bedoeling.’

• “Ik verbaas me over Raphael, want hij is veel meer vooruitgegaan met lezen dan ik had verwacht.”
• “Nu begrijp ik de juf als ze zegt dat Johan snel is afgeleid.”
• “Juli heeft eigenlijk 2 maanden bijna niets gedaan. Met haar vader kon ze het niet opbrengen om schoolwerk te maken en vaak was ze alleen thuis.”

Zomaar wat ervaringen uit de afgelopen periode waarin we het complete opvang- en onderwijssysteem hebben moeten loslaten. Een systeem van geïnstitutionaliseerd leren, vanuit een voorgeprogrammeerd curriculum en binnen strakke, heel strakke, regeltjes van opvang en onderwijs.

Welke waardevolle elementen, momenten en ervaringen zouden we kunnen meenemen naar de toekomst? Dit is een eerste poging. Mijn poging om het gesprek te voeden en te voorkomen dat we terugvallen in het ‘oude’ systeem. Een systeem dat leidend is voor leren en ontwikkelen van kinderen en het primaat van leren nog geheel toekent aan de professionals van opvang en onderwijs, binnen vooraf afgesproken tijden en ruimten. En natuurlijk kunnen we dit belichten van wat allemaal niet goed is gegaan. Maar ik kies ervoor om de vertaling te maken naar een aantal positieve bouwstenen. Bouwstenen voor een hybride leef-, speel-, leer- en werkomgeving voor kinderen en volwassenen.

Zoals er zijn:

1. Een uitdagende omgeving.
   Een omgeving die zorgt voor rust, ruimte, veiligheid en appelleert aan de natuurlijke nieuwsgierigheid van kinderen.
2. Momenten van leren en ontwikkelen zijn niet tijd- en plaatsgebonden.
   Het ene kind komt in de ochtend tot optimaal leren, de ander aan het einde van de dag en een derde heeft baat bij veel afwisseling gedurende de hele dag. Schooltijd blijkt lang niet altijd ook leertijd te zijn.
3. Afstemming tussen ouders en medewerkers van opvang en onderwijs is essentieel.
   Zicht op het kind door een optimale afstemming tussen ouders en professionals van opvang en onderwijs. De relatie tussen ouder(s) en professional verdient meer tijd en aandacht. Aandacht gericht op wat werkt voor het kind en wie welke rol kan spelen in die rijke ontwikkelomgeving voor het kind. Het is daarbij belangrijk dat die symbiose tussen kind, ouder en medewerkers van Opvang en Onderwijs zo vroeg mogelijk in het leven vorm en inhoud krijgt. Alleen op deze manier kan een optimaal evenwicht tussen de mogelijkheden van het kind en de mogelijkheden van ouders en medewerkers worden gevonden en regelmatig worden aangepast.
4. Leren is veelzijdig, driedimensionaal en ‘ligt op straat’.
   Leren kan daarbij ondersteund en begeleid worden door ouders en medewerkers van opvang en onderwijs. Ieder vanuit de eigen expertise en samen een team van professionals om het kind heen. Professionals die het kind ondersteunen, begeleiden en instrueren om ‘in de wereld’ lerend en ontwikkelend een weg te vinden.

In het huidige systeem van opvang en onderwijs beperken we leren en ontwikkelen tot de aanwezigheid op basis van contract of schooltijden. En wordt de opvang- en onderwijstijd nauwelijks ingericht vanuit de ontwikkelingsbehoefte van het kind, maar zeer beperkt en ingekaderd door wet- en regelgeving en voorschriften hoe te handelen. Dit beperkt het leren enorm en dwingt medewerkers in een (systemisch) keurslijf. Er is geen of nauwelijks contact tussen ouders en medewerkers, of het gaat over problemen, niet kunnen voldoen aan de leernormen en -prestaties die landelijk worden gedicteerd en vertaald in toetsnormen en voorgeschreven indeling van methodes.

Er is geen of nauwelijks contact tussen ouders en medewerkers, of het gaat over problemen, niet kunnen voldoen aan de leernormen en -prestaties die landelijk worden gedicteerd en vertaald in toetsnormen en voorgeschreven indeling van methodes.''

Kinderen, maar zeker ook ouders en medewerkers, verzuipen in het systeem en zijn losgeslagen van de bedoeling. Samen vanuit de behoefte en natuurlijke nieuwsgierigheid van kinderen een rijke en hybride leef-, speel-, leer- en werkomgeving creëren waarin kinderen in veiligheid zelf stappen kunnen zetten naar volwassenheid.

Adrie Groot is bestuurder bij Blosse Opvang en Onderwijs.