'Lastige' pubers die grenzen verkennen

4 juli 2018

Het is de nachtmerrie van elke (beginnend) docent: een groep pubers die op geen enkele manier inzet toont of naar je luistert. Al voordat Anouk van Croesdijk als docent Frans in het onderwijs startte, bekroop haar dit schrikbeeld. Maar over ‘lastige pubers’ valt intussen meer te zeggen.

Iedereen kent de verhalen van de docent die geen orde kan houden. Op de lerarenopleiding is het orde houden één van de eerste thema’s die je tegenkomt. Pubers kunnen soms lastig zijn, vooral in groepsverband. Maar wat mij opvalt, is dat er één specifieke groep is die pubers enorm vervelend vindt. Dat zijn zij zelf. ‘Onze groep is echt moeilijk mevrouw, we hebben vorig jaar nog iemand weggepest en we luisteren naar niemand!’ Oei! Het lijkt bij zo’n uitspraak wel alsof de leerlingen lastig wíllen zijn. Maar daar valt natuurlijk meer over te zeggen.

Zo was er eens een leerling die tijdens de les aan mij vroeg of zij naar de wc mocht. Dat mag in principe niet, dus zei ik haar te wachten tot de pauze. ‘Maar mevrouw, ik heb een dringend probleem.’

Tja, waarom zou ik deze leerling, die vaak rustig en serieus aanwezig is in mijn lessen, niet vertrouwen? Prima, zei ik daarom. De volgende les kwam deze leerling weer naar me toe. Wederom met een probleem, er zat haar iets dwars. Dat ze had gevraagd om naar de wc te gaan, bleek een challenge om uit de klas gestuurd te worden. Dit was mislukt - ik heb immers geen straf uitgedeeld - en daarom voelde ze zich nu schuldig. Ik wist niet goed wat te zeggen...

Hoeveel zegt dit voorval over de belevingswereld van de leerling? Wat mij betreft is dit een voorbeeld van hoe leerlingen zoeken naar de mazen in de wet, naar wat vrijheid op een school is, waar zij tegelijkertijd gebonden zijn aan behoorlijk wat regels. De leerlingen die ik heb mogen leren kennen zijn vooral vrolijk en ontwapenend. Ik geniet van hun levensvreugde en ik vind het mooi dat zij vragen stellen bij het bestaande beleid. Toegegeven, ook ik moet regelmatig improviseren om de klas of bepaalde leerlingen mijn richting op te laten kijken en serieus te laten werken. Ook ik deel soms straf uit en het komt nog regelmatig voor dat ik moe en gespannen een lokaal verlaat.

Maar toch, ik vind het aandoenlijk te merken dat pubers zichzelf zo moeilijk vinden. En als ik dan nog eens goed kijk, zie ik jonge mensen die proberen om iets van het leven te begrijpen. Die hun best doen om ergens bij te horen en tegelijk hun eigen identiteit te vinden. Dat zij daarin hun grenzen opzoeken en verkennen, is precies wat nodig is en alleen maar mooi. Nou ja, meestal dan.

Anouk van Croesdijk is docente Frans op het Corlaer College.