Juf Bo: 'Hoe ontstaat het, die angst voor een vak? Die angst voor rekenen?'

8 mei 2021

Uit eigen ervaring als negenjarige in de klas, weet leerkracht Bo Vervoordeldonk welke invloed een leraar kan hebben op je mindset. Die ervaring maakt dat ze bewuster voor de klas staat: 'Zijn we niet te veel gefocust op het behalen van resultaten voor vakgebieden, in plaats van tijdens lessen stil te staan bij wat er bij het kind van binnen gebeurt?'

Daar zat ze dan. De eerste dag weer in groep 5 na de begrafenis van haar opa. Meteen aan een rekentoets. Rekenen, sowieso al niet haar favoriete vak. De sommen lijken op haar af te komen en concentreren lukt niet. Om niet te willen falen en uit beleefdheid schrijft ze toch maar iets op papier. Op naar de taalles, meer haar ding. Tussendoor ziet ze de juf de rekentoets nakijken. Tot de juf ineens haar pen hard en, duidelijk zichtbaar, geïrriteerd neergooit op haar bureau. Het meisje wordt gevraagd naar voren te komen en voor de klas te komen staan. Terwijl ze voor de klas staat en haar klasgenootjes aankijkt, wordt door de juf medegedeeld hoe slecht ze de rekentoets heeft gemaakt. Hoe het kan dat ze de toets zo slecht gemaakt heeft?! Hoe ze dat in vredesnaam in haar hoofd haalt?! Haar klasgenootjes kijken haar geschrokken en medelevend aan. Met lood in haar schoenen loopt ze weer terug naar haar plaats. 

Dat meisje, dat was ik. Helaas had ik de pech om in groep 5 een juf te treffen die pedagogische tact niet helemaal in de vingers had. Dat hele schooljaar is mij op vele manieren verteld dat ik niet kon rekenen. Mijn mindset, de gedachtegang over mezelf, op het gebied van rekenen is in dat schooljaar totaal negatief omgebogen. Ik was 9 jaar. Ik was geen onzeker kind en kon op die leeftijd mijn kwaliteiten al goed benoemen, maar ik had ook nog de leeftijd waarbij kinderen loyaal zijn naar volwassenen om hen heen. Hoe vaak mijn ouders me ook toespraken dat ik wel kon rekenen, ik geloofde het niet, want de juf zei altijd dat ik het niet kon.

Leerkrachten hebben een grote invloed op de ontwikkeling van kinderen, zowel didactisch als pedagogisch. Je kunt als leerkracht het verschil maken. Ik geloof dat wanneer een kind op jonge leeftijd, in de basisontwikkeling, leert zijn of haar gedachtegang te sturen en te controleren, ze daar ook op latere leeftijd veel profijt van zullen hebben. Een positieve mindset die kan helpen bij moeilijke momenten, situaties die tegenvallen en de gedachten die iemand over zichzelf heeft.

'Omdat ik in mezelf ging geloven, is de angst weg'

Ik zou zo graag willen dat dat meisje van 9 jaar de kennis en de mindset van nu had gehad, of in ieder geval een deel daarvan. Al was het maar voor die momenten in groep 5 waarop ze het nodig had. Jarenlang heb ik geloofd dat ik niet kon rekenen, maar ik wilde per se juf worden, dus werd ik vaak geconfronteerd met rekenen. Het keerpunt in mijn mindset ontstond op de pabo. Toen ik zelf ervaarde dat ik de kinderen uit mijn stageklassen heel goed kon helpen met rekenen en mijn rekenlessen didactisch meer dan goed in elkaar zaten. Niemand vertelde mij dat ik niet kon rekenen of dat ik geen rekenlessen kon geven. Het heeft een tijd geduurd, maar doordat ik mijn angst voor rekenen bijna iedere dag onder ogen kwam en in mezelf ging geloven, is de angst nu volledig weg.

Nu ben ik zelf juf. En zie ik in iedere klas wel een kind met angst voor een vak. Ik vraag me af waardoor die angst is ontstaan. Het doet me pijn om kinderen te zien worstelen met het maken van fouten. Ze willen het zo graag goed doen. Je kunt je rekenles nog zo goed hebben gegeven, maar als het kind niet in zichzelf gelooft, sta je als leerkracht al met 1-0 achter. Ik vraag me weleens af waarom in het onderwijs rekenen en taal vanzelfsprekend zijn, terwijl mindset-ontwikkeling nog niet bestaat. Waarom staat 'ontwikkeling van de mindset van het kind' niet standaard op het dagprogramma? Of waarom werken we daar niet automatisch aan, in iedere les die we in het onderwijs geven? Zijn we niet te veel gefocust op het behalen van resultaten voor vakgebieden, in plaats van tijdens lessen stil te staan bij wat er bij het kind van binnen gebeurt?

Je kunt minder vaardig zijn in rekenen, maar met de juiste mindset kom je een heel eind.

Bo Vervoordeldonk is leerkracht op basisschool Het Talent in Asten